Zamonaviy iqtisodiy

 
 
 
59

---

3. V.Oyken “iqtisodiy tizim” tiplari to’g’risida 
 
 
Valter Oyken (1891-1950) o’zining “Milliy iqtisodiyot asoslari” 
(1947)  kitobida xo’jalikni tashkil etish shakllarining asosiy tiplarini 
(turlarini) ko’rsatib beradi. Mazkur kitobning “Iqtisodiy tizimlar” bobida 
“xo’jalikning ideal tiplari” to’g’-risidagi g’oya ilgari suriladi. Uning 
mohiyati V.Oykenning quyi-dagi mulohazalarida ochib beriladi: har 
qanday mamlakatning iq-tisodiyoti juda ko’p bir xil elementlardan 
tashkil topgan, ya’ni pul, baho, foyda, kapital, foiz, mehnat, ish haqi va 
shu kabilar. Nega bo’lmasa turli mamlakatlarning iqtisodiyoti turlicha? 
V.Oyken bo’yicha, buning sababi bosh elementlarda yashiringan. 
Bunday elementlar, bir tomondan  – bu erkin bozor xo’jaligi, ik-kinchi 
tomondan - markaziy boshqaruv xo’jaligi hisoblanadi. Bu bosh 
elementlar ideal yoki sof xo’jalik tiplari hisoblanadi va boshqaruv