Zamonaviy iqtisodiy


uslublari bo’yicha bir-biridan farq qiladi



Download 0,68 Mb.
Pdf ko'rish
bet50/88
Sana29.12.2021
Hajmi0,68 Mb.
#74902
1   ...   46   47   48   49   50   51   52   53   ...   88
Bog'liq
Zamonaviy iqtisodiy talimotlar a3c88

uslublari bo’yicha bir-biridan farq qiladi. Birin-chi xo’jalik tipida 
buyruq berishga, o’z hukmini o’tkazishga hech kimning haqi yo’q. 
Ikkinchisida – barcha qarorlar yuqoridan qabul qilinadi. Demak, o’z-
o’zidan yuzaga kelish holatlari bo’lmaydi. 
 
V.Oykenning keyinchalik qayd qilishicha, real voqelikda bunday 
ideal xo’jalik tiplari amal qilmaydi. Shuning uchun “xo’jalikning ideal 
tipi” tushunchasi bilan birga, u iqtisodiy hayotda doimo amal qiladigan 
“xo’jalikning real tipi” tushun-chasini kiritadi. 
 
Lekin har xil iqtisodiy tizim xo’jalikning ideal tipiga intiladi. Bu 
erda xo’jalik tiplari nima bilan aniqlanadi degan savol tug’iladi? Buning 
sababi, V.Oykenning fikricha, mamla-katning milliy-mintaqaviy 
xususiyatlariga, ya’ni an’ana, urf-odat, ahloq, din, madaniyat darajasi, 
odamlar ongining shakllani-shi va shu kabilardan kelib chiqadi. 
Boshqacha aytganda, xo’jalik tiplari xalqning o’z tanloviga bog’liq. 
V.Oykenning fikriga ko’ra, ibtidoiy jamoa, quldorlik, feodal er egaligi, 
totalitar davlat-lar, shu jumladan, sotsialistik iqtisodiyot markazdan 
boshqarila-digan xo’jalikka intiladi. Xalq qancha madaniylashgan 
bo’lsa, u shuncha markazlashmagan iqtisodiyotni tanlaydi. 
 
Bunday vaziyatda davlat o’zini qanday tutishi kerak? Neoklas-
siklar nuqtai nazariga ko’ra, bozorni tanlash – tabiiy jarayon, chunki ular 
iqtisodiyotning faqat bir tipini - erkin bozor xo’ja-ligini tan oladi. 
V.Oyken bo’yicha esa, insoniyat uchun iqtiso-diyotning ikki tipi tabiiy; 
markaziy-boshqaruv xo’jaligi o’zining amal qilishida hatto ancha uzoq 
tarixiga ega. Shuning uchun, xalq-ning xo’jalik tipini tanlashida davlat 
uning istagiga quloq soli-shi, ijtimoiy institutlarni tashkil etishda yordam 
 
60


berishi kerak. Masalan, agar bozor bo’lmasa, bozorni tashkil etish. 
Keyin davlat bir chetga chiqib turishi va bozor ishtirokchilarining o’yin 
qoida-larini kuzatib borishi kerak. Bu erda neoliberallar futbol 
komandasini misol tariqasida ko’rsatadi. Ularning nuqtai naza-riga 
ko’ra, davlat – bu futbol hakami, neoklassiklar esa davlatni hakamsiz 
ko’cha futbol komandasiga o’xshatadi. 
 
Neoliberal yo’nalishning keynschilik va neoklassik yo’nalish bilan 
o’xshashlik tomoni bo’lsa-da, ulardan farq qiladi. Neoli-beralizm – 
iqtisodiyotni tartiblash variantlaridan biri, ammo keynschilikka nisbatan 
tabiiy bozor mexanizmini ko’proq qo’llab-quvvatlaydi. 
 
Neoliberallar fikriga ko’ra, ular iqtisodiy tizimni tanlash 
to’g’risidagi ta’limotni shakllantirdi. Agar neoklassiklar sotsialistik 
tizimni ko’zi bog’langan, ertami-kechmi o’raga qo’lab tushadigan tizim  
sifatida tarixning qisqa muddatli xatosi deb hisoblangan bo’lsalar, 
neoliberallar esa, markaziy-boshqaruv xo’jaligini iqtisodiyotning tabiiy 
varianti deb hisoblaydi. U (iqtisodiyot) istibdod tartibotidan kelib 
chiqqanku (Rossiyada – podshoh, Sharq xalqlarida – xon v b.). Shuning 
uchun neoliberallar fikriga ko’ra, markaziy-boshqaruv xo’jaligi 
tarixning xatosi hisoblanmaydi, balki uzoq tarixga ega, o’zida erkin 
tadbirkorlik unsurlarini, albatta, mujassamlashtiruvchi qonuniyatli 
jarayon hisoblanadi. 
 

Download 0,68 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   46   47   48   49   50   51   52   53   ...   88




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish