Zamonaviy avtomobillarning shina va disklariga txk

35-rasm Shinalarni balansirofka qilish texnologiyasi
yuqori tezlikda haydash paytida, qulaylik darajasini kamaytiradi.
Zahiradagi g‘ildirakni ushlagichga o‘rnatish va mahkamlash
Y uk avtomobillarida zaxiradagi g‘ildiraklar ramaga mahkamlanadi.Yengil
Avtomobillarda yuk xonaga joylashtiriladi. Utag‘on va yuqori utagon avtomobillarda zaxira g‘ildiraklari kuzovga joylashtiriladi. Yengil avtomobillarda va yuk
avtomobillarida zaxira g‘ildiraklarini joylashtirish uchun avtokorxona tomonidan ishlab chiqilgan maxsus moslamalar bo‘ladi.




16 §: Shina montaj qiluvchi kasbi bo‘yicha tadbirkorlik faoliyatini yo‘lga qo‘yish

1. 
   Avtomobillarga texnik xizmat ko‘rsatish va ta’mirlashning rejaviy-ogohlantiruvchi tizimining asoslari.
   
2. 
   Avtotransport vositalari servisi tizimi haqida tushuncha
   
3. 
   Avtoservisning me’yoriy hujjatlari
   

Avtomobillarga texnik xizmat ko‘rsatish va ta’mirlashning rejaviy-ogohlantiruvchi tizimining asoslari

Avtotransport vositalarini ishlatish jarayonida buzilish va nosozliklar paydo bo‘ladi, ular texnik xizmat ko‘rsatish (TXK) va ta’mirlash (T) orqali bartaraf etiladi.

TXK va T tizimining asosi uning tuzilmasi va me’yorlaridan iborat. TXK ning asosiy vazifasi buzilish va nosozliklarning paydo bo‘lishi oldini olish amallarini, T ning vazifasi esa ularni bartaraf etish amallarini bajarib, avtomobilning qobiliyatini tiklashdan iborat. TXK reja asosida buzilishning oldini olish maqsadida, muntazam ravishda, belgilangan davriylik va ish xajmi bilan bajariladigan amallar majmuidan iborat.
Avtomobillarga texnik xizmat ko‘rsatish va ta’mirlashning rejaviy-ogohlantiruv tizimi dunyo amaliyotida qabul qilingan.
Avtotransport vositalari servisi tizimi haqida tushuncha
Dunyo amaliyotida avtomobilsozlik kompaniyalari o‘zlari ishlab chiqargan avtomobillarni xaridorlarga sotish uchun texnik xizmat ko‘rsatuvchi, ehtiyot qism va ashyolar bilan savdo qiluvchi korxonalar majmuasi bo‘lmish avtoservis korxonalarini tashkil etganlar. Keyinchalik avtomobil parkining o‘sishi bilan avtomobilsozlik kompaniyalaridan mustaqil servis korxonalari ham paydo bo‘la boshlagan
Avtoservis korxonalarida avtotransport vositalariga texnik xizmat ko‘rsatiladi, tijorat ishlari amalga oshiriladi va mijozlar bilan ishlanadi.
Servis tizimi tuzilmasi va me’yorlari
Avtotransport vositalarining texnik shay holda bo‘lishi avtoservis korxonalari tomonidan o‘z vaqtida o‘tkaziladigan texnik xizmat ko‘rsatish va ta’mirlash amallari orqali taminlanadi.
Avtoservis ham rejaviy-ogohlantiruvchi tizimga asoslangan bo‘lib, texnik xizmat ko‘rsatish va ta’mirlash to‘g‘risidagi Nizomlarda va avtomobilsozlik kompaniyalarining o‘z “Avtomobillardan foydalanish bo‘yicha yo‘riqnoma” va boshqa me’yoriy hujjatlarida o‘z aksini topgan.
Avtomobillar servisi 3 ta davrga bo‘linadi:

• 
  Sotish oldi davri;
  
• 
  kafolat davri;
  
• 
  kafolatdan keyingi davr.
  

Avtomobillarga servis xizmati ko‘rsatish avtomobilsozlik kompaniyalarning distribyuterlari yoki dilerlari tomonidan amalga oshiriladi.
Masalan, “Djeneral Motors Uzbekistan” (qisqacha “DjiEm Uz”) yopiq aksiyadorlik jamiyati tomonidan ishlab chiqarilayotgan avtomobillar uchun “Kafolat siyosati va amallar bo‘yicha Yo‘riqnoma”sida [52] distribyuterlar
yoki to‘g‘ridan-to‘g‘ri “DjiEm Uz”ga bo‘ysinuvchi dilerlar uchun quyidagi asosiy ko‘rsatmalar keltirilgan:

• 
  atamalar ro‘yxati;
  
• 
  kafolat siyosati;
  
• 
  kafolat amallari majmuasi;
  
• 
  yangi avtomobillarni olish va saqlash;
  
• 
  mahsulot haqida kompaniyalar ma’suliyati;
  
• 
  mahsulot haqida ma’lumot.
  

1.4. Avtomobilning yurish qismi holatini tekshirish va zarurat tug‘ilganda sozlash:

• 
  shinalardagi xavo bosimi;
  
• 
  g‘ildiraklarni qotirilganligi;
  

-Yo‘l sharoitida ish qobiliyatini sinash

• 
  rul boshqarmasi;
  
• 
  oldi va orqa osmalar;
  

-zahira g‘ildirak va asbob-uskunalar to‘plamini tekshirish.
II. Uchragan nuqsonlarni bartaraf etish.
Sotish oldi xizmati vaqtida aniqlangan nosozliklarni mahkamlash, sozlash va mayda joriy ta’mir amallarini bajarish orqali, kuzovning kapotlar va eshiklar qirrasi bo‘yoqlarining notekisligi va chuqur qirilmagan qismlari mayin jilvirlash va yaltiratish amallari orqali bartaraf etiladi.

61. 
    Qo‘shimcha bajariladigan ishlar.
    

Avtomobilga qo‘shimcha jihozlar, anjomlar standart talabi asosida, konstruksiyani o‘zgartirmay o‘rnatiladi. Masalan, avtomobilni olib qochishga qarshi qurilmalar, eshik oynalarining haydovchi salondan chiqqanidan so‘ng avtomat ravishda ko‘tarilishini ta’minlaydigan jihozlar, ruxsat berilgan tashqi bezaklar va boshqalar. Mijoz bajarilgan qo‘shimcha ishlar haqini to‘laydi. Majburiy va uchragan nuqsonlarni bartaraf etish
uchun esa haqni avtomobil ishlab chiqaruvchi korxona to‘laydi. Sobiq ittifoq avtomobil zavodlarida chiqarilgan yengil avtomobillarning sotish oldi xizmati ish hajmi - 3,5 soatni, UzDEU avtomobillariniki - 0,77 soatni tashkil etgan. “DjiEm Uz” da chiqarilgan avtomobillar uchun esa ma’lumot - “Ish hajmi bo‘yicha so‘rovnoma”da keltirilgan.
Bajarilgan ishlar sanasi servis kitobchaga yoziladi va TXKS muxri bilan tasdiqlanadi.