Замонавий узлуксиз таълимни рақамлаштириш: педагогика соҳасида

Терминологик 
луғат сўзлиги 
ўзбекча атама 
ва унинг изоҳи 
инглизча атама 
ва унинг изоҳи 
русча атама ва 
унинг изоҳи 
АББРЕВИАТУ
РА 
АББРЕВИАТУ
РА 
АББРEВИАТИО
Н 
АББРЕВИАТУ
РА 
АБЗАЦ
АБЗАЦ
ПАРАГРАПҲ 
АБЗАЦ
АГГЛЮТИНА
ЦИЯ 
АГГЛЮТИНА
ЦИЯ 
АГГЛУТИНАТ
ИОН 
АГГЛЮТИНА
ЦИЯ 
ОМОНИМ 
ОМОНИМ 
ҲОМОНЙМ 
ОМОНИМ 
АСОС 
АСОС 
СТEМ ОФ А 
WОРД 
ОСНОВА 
СЛОВА 
АССОНАНС 
АССОНАНС 
АССОНАНCE 
АССОНАНС 
АРТИКУЛЯЦИ
Я 
АРТИКУЛЯЦИ
Я 
АРТИCУЛАТИ
ОН 
АРТИКУЛЯЦИ
Я 
Бошқа томондан қараганда, таржима бирлигини беришда 
таржима қилинмайдиган бирлик(лакуна)ни аниқлаш талаби ҳам кун 
тартибига чиқади. Шундагина ўзга халқ ва маданиятни тўла 
ўрганиш/билиш имкони туғилади. Бу эса тил бирликларининг 
миллий-маданий ўзига хослиги, таржиманинг маданиятлараро 
мулоқотдаги аҳамияти катта эканлигини кўрсатади. Бунда таржимон 
бизга нафақат тиллар ва контекст, балки маданиятлар ўртасида ҳам 
воситачи бўлади. Кўп тилли луғатнинг асосий мақсади маданиятлар, 
тиллараро мулоқотни ривожлантиришга қаратилган бўлса-да, бу 
масала, асосан, лексемалар таржимасига таллуқли; терминографияда 
эса умумлисонийлик, умуммаданийлик тамойиллари етакчилик 

---

676 
қилади. Тўғри, фақат маълум тилшуносликка хос бўлган атамалар 
ҳам учрайди, аммо улар жуда камчиликни ташкил этади. Лингвистик 
терминларда умумий тилшуносликка оидлик хусусияти етакчилик 
қилади. Лингвокультуремалар, асосан, умумистеъмол сўзлар орасида 
учрайди, чегараланган лексикада уларнинг миқдори ниҳоятда кам. Бу 
ҳолат ўзбек, инглиз, рус тилида лингвистик атамалар сўзлигини 
шакллантиришга кенгроқ имконият туғдиради. Зеро, В.Дубичинский 
сўзи билан айтганда, тил билиш бошқа халқ маданиятини тадқиқ 
этувчи ҳар қандай мутахассис учун зарур. Бунда тилшунослик, 
маданиятшунослик учун тил ва маданият бир бутун сифатида амал 
қилади: тарихий, иқтисодий, адабий ва бошқа соҳа тадқиқи учун тил 
фақат мақсад эмас, балки маданий муҳит, у ёки бу тилда сўзлашувчи 
маданият шахсини англаш воситасидир
41
. 
 
Хулоса қилиб айтганда, электрон луғат маълумотлари 
автоматик қайта ишланадиган, электрон ташув воситаларида 
сақланадиган, ҳажми чераланмаган маълумотларни қабул қила 
оладиган, сўров ва маълумотни автоматик ишлов бера оладиган, 
дастурий ва лингвистик таъминот асосида ишлайдиган луғатдир. 
Электрон платформа эса маълум мақсадда турли электрон восита, 
дастурий маҳсулотларни бир сайтда тўплай оладиган қидирув 
тизимидир. Компьютер ишлаши учун (Hardware) аппарат таъминоти 
ва (Software) дастурий таъминот талаб қилинади. Компьютер 
тизимини ташкил этувчи бу икки воситанинг ўзаро алоқаси 
интерфейс дейилади. Электрон платформанинг интерфейси – ушбу 
маҳсулотдан фойдаланувчи учун дастлабки таассурот ҳосил қилувчи 
майдон. Шу сабабли интерфейс қулай, тушунарли, содда дизайнли 
бўлиши мақсадга мувофиқ.