Замонавий таълим / современное образование 2020, 6 (91) Маматқулов Абдурасул Абдуғаппорович

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ
2020, 6 (91)
экан, замонавий халқаро ахборот майдонида 
мафкуравий, ғоявий ва информацион таҳдид 
кучайиб бораётган бир пайтда маънавий-
маърифий ишларни замон талаби асосида 
ташкил этиш, ёшларни ғоявий хуружлардан 
асраш, уларда ҳаётга онгли муносабатни шак-
ллантириш зарур.
Таълим жараёнлари хам бугунги кунда 
интернет билан бевосита боғлиқ. Демак 
бугунги кунда ўқувчи-ёшларни бундай маъна-
вий таҳдидлардан асрамоқ керак. Бунинг учун 
эса таълим тизимидаги устоз ўқитувчиларнинг 
ўрни жудда катта ҳисобланади. 
Айни пайтда, ижтимоий тармоқлар билан 
тўғридан-тўғри алоқа ўрнатиб, бошқа мамла-
катларда яшовчи яқинлари, дўстлар ва тенг-
дошлар билан турли соҳаларда фикр алма-
шиш имконияти мавжуд. Бу ўзига хос ижо-
бий жиҳат. Шу билан бирга аксарият ижти-
моий тармоқлар ўз ичига турли маданий-
маърифий эҳтиёжларни қондириш имкони-
ятларни берувчи блок ва гуруҳларни қамраб 
олади. Бироқ кейинги пайтларда ижтимоий 
тармоқлар нафақат бир мулоқот воситаси, 
балки хобби даражасига кўтарилмоқда ва 
оммалашмоқда. 
Бу ҳақда “Microsoft” компанияси асос-
чиси Билл Гейтс интернетни гиёҳвандлик каби 
касаллик сифатида баҳолашини ҳамда ундан 
осон қутулиб бўлмаслигини, махсус реабили-
тацион муолажалар орқалигина бундан ҳоли 
бўлиш мумкинлигини эътироф этган. Виртуал 
мулоқот вақтида инсонда феноменал ахлоқий 
эркинлик пайдо бўлади ва у бевосита жамият-
даги ахлоқий нормаларни инкор этади. Ушбу 
фаразни инобатга олган ҳолда, ижтимоий 
тармоқларнинг ўқувчи-ёшларга зарарли таъ-
сирини қуйидаги жиҳатлардан кўриб чиқиш 
мумкин.
Шу ўринда статистик маълумот - “Facebook” 
тармоғи орқали шунчалик кўп порнографик 
видео ва фототасвирлар тарқатилар эканки, 
бу 176 миллион “Facebook” фойдаланувчила-
рининг ҳар бирига кунига 3 дақиқадан тўғри 
келар экан
1
. Бу орқали турли ёт ғояларни 
ёшлар онгига сингдириш, ахборот хуружла-
рини уюштириш орқали жамиятда тартиб-
сизликни юзага келтириш каби ғайриинсоний 
ишларни амалга ошириш мумкин. 
1
http;//www.ziyonet.uz
Психологларнинг ўтказган тадқиқотларига 
кўра, аҳолининг 15-25 фоизи ахборотни 
танқидий ўзлаштиришга, қолган 75 фоиз 
одамлар эса олинган ахборотларнинг таъ-
сирига 
шундайлигича 
берилиб 
кетар 
экан
2
. Ижтимоий тармоқларнинг кунда-
лик ҳаётимиздаги ўрнини инкор қилиб 
бўлмайди. Аммо таҳликали жиҳатларига ҳам 
кўз юмолмаймизки, ижтимоий тармоқларда 
ўқувчи-ёшлар нафақат вақтини, балки 
руҳий соғлигини ҳам қурбон берябди. Бу эса 
ўқувчи-ёшлар ҳаётидаги камчиликларини, 
сиқилишларини ва муваффақиятсизликларини 
тармоқда қоплашга интилади. Расмлар ва 
уларга берилган шарҳлар, янги дўстлар, ёрқин 
лавҳалар ва тармоқлараро уюшмалар одамни 
тўлқинлантиради. Интернет уларнинг фикрла-
шини бутунлай ўзгартириб юборади. Ундан 
ташқари ижтимоий тармоқлар ғаразгўй одам-
ларнинг ёвуз мақсадларига хизмат қилишлари 
мумкин.