Очилов Юсуф Фаcебоок Компанияси яралиш тарихи Фаcебоок



Download 186,65 Kb.
Sana22.02.2022
Hajmi186,65 Kb.
#92450
Bog'liq
1-mav Ochilov Yusuf


Очилов Юсуф
Фаcебоок Компанияси яралиш тарихи
Фаcебоок (талаффузи: фейсбук) — 2004-йил Гарвард университети талабаси Марк Зуcкерберг томонидан ва қоʻшни хонадаги Eдуардо Саверин, Дустин Московитз ва Чрис Ҳугҳес томонидан асос солинган ижтимоий тармоқ.
Фаcебоок — дунёдаги энг йирик ижтимоий тармоқлардан бири. Уни Марк Зукерберг Ҳарвард университетида оʻқиб юрган кезларида — оʻқув юрти ётоқхонасидаги ҳамхоналари — Эдуардо Саверин, Дастин Московитс ҳамда Крисс Ҳюзлар билан биргаликда 2004-йилда яратишган. Сайтнинг бутун дунёда оммалашиб кетгани боис, Марк Зукерберг 23 ёшида сайёрамизнинг энг ёш миллиардери дея тан олинди.
Фаcебоокни яратиш фикри Марк Зукербергга Ню-Ҳемширдаги Пҳилипс Эхетер Аcадемй мактабида оʻқиб юрган кезларида келади. Оʻша вақтларда мактабда ҳар йили оʻқувчиларнинг расми ва манзили қайд этилган қоʻлланма чоп этиларди. (Том маʼнода „юз китоби“, „юз саҳифаси“, „фаcе боок“). Ҳарвардга оʻқишга қабул қилинган Зукерберг олий таʼлим муассасаси маʼмурийтига аналог тармоқ ресурсини яратиш гʻояси билан чиқади. Бироқ таʼлим муасассаси бу инноватсион гʻояни баʼзи сабабларга коʻра рад этди. Зукербер 2003-йилнинг 28-октябрь куни, Фаcемаш интернет саҳифаси учун код ёзади ва унда Ҳарвард университети компютер тармогʻига кириб коʻчириб олинган, шахсий расмларни нашр қилади. Фаcемашда 450 та ташриф қайд этилади ва ташриф буюрвчилар Зукерберг томонидан қоʻйилган, иккита расмни бир бирига қиёслаб, бирини танлаш орқали 22 000 та расмни коʻриб чиқишади. Сайт қисқа муддат ичида оммалашиб кетади, бироқ Ҳарвард маʼмурияти томонидан ёпиб қоʻйилади. Зукербергни эса маʼмурият хавфсизлик қоидаларини бузишда, муаллифлик ҳуқуқини поймол қилишда ҳамда инсоннинг шахсий ҳаётига дахл қилганликда айблаб, оʻқишдан ҳайдашга қарор қилади. Кейинчалик эса айблов бекор қилинади. Зукербер илк лойиҳасидаёқ ҳамманинг диққат марказига тушиб қолади. Фаcемашда боʻлиб оʻтган лойиҳани муҳокама қилиш мақсадида, оʻзининг гуруҳдошларига алоҳида сайт яратади. Кейинги семестрдан бошлаб, Зукерберг янги веб-саҳифа учун код ёза бошлайди. Унга „Ҳарвард Cримсон“да Фаcемаш муажоролари ҳақида ёзилган мақола илҳом багʻишлади. Ва ниҳоят 2004-йилнинг 4-февралида Зукерберг Тҳефаcебоокни www.тҳефаcебоок.cом интернет манзилида жойлаштиради. Гʻоя Фаcебоок номини олади, бу Маркнинг эски мактаб давридаги хотиралари билан богʻлиқдир.
Сайтнинг интернетга жойлаштирилганига олти кун боʻлганда, Ҳарварднинг юқори курс талабалари Камерон Уинклвосс, Тайлер Уинклвосс ва Дивя Нарендалар Зукерберг устидан университетнинг „Ҳарвард Cримсон“ газетасига арз қилишади. Арздорларнинг фикрича Зукерберг уларга ҲарвардCоннеcтион.cом дея ном олиниши керак боʻлган сайтни яратишга коʻмак беришини айтган, бироқ Марк уларнинг мақсадларидан оʻзининг сайтини яратиш устида фойдаланган. Тергов ишлари бошланиб кетади бу ҳатто, Зукербергни судга тортилишигача бориб етади.

Ижтимоий тармоққа аʼзо боʻлиш Ҳарвард талабалари учун аввалига чекланган боʻлиб, чеклов олингандан соʻнг ундан университетнинг ярмидан коʻп талабалари роʻйхатдан оʻтишади. Тез орада сайтнинг фаолият юритишида Зукербергга ёрдам учун, молиявий директор — Эдуардо Саверин, дастурчи — Дастин Московитс, бадиий рассом — Эндрю Мак-Колум ва Крис Ҳюзлар қоʻшилади. Аввалига тҳефаcебоокдан фақат Ҳарвард университети талабаларигина фойдалана олишарди ҳолос. 2004-йилнинг март ойидан бошлаб Тҳефаcебоок Стенфорд, Еля ва Колумбия университетларигача, кейинчалик Лиги Плюша, Бостон, Ню-Ёрк университетларида ва Массачустет технология институтида, шунингдек АҚШ ва Канаданинг коʻпгина олийгоҳларида оммалшиб кетди. Сайтдан АҚШнинг ҳар қандай .еду электрон манзил домени боʻлган таʼлим муассасаси фойдаланиш ҳуқуқини қоʻлга киритди.
2004-йилнинг июн ойида Фаcебоок Пало-Алто (Калифорния)га коʻчиб оʻтади. Бу ерларга келишдан олдин, Зукерберг ва Саверин Манхеттандаги Хитой ресторанларидан бирида Шон Паркер билан танишиб қолишади. Бир неча ҳафтадан соʻнг эса эса улар Шон Паркер билан Пало-Алтода учрашиб қолишади. 2004-йилнинг оʻрталарида Фаcебоок компания сифатида роʻйхатдан оʻтади ва Паркер унинг биринчи президенти лавозимини эгаллайди. Оʻша ойнинг оʻзида „ПайПал“ тизими асосчиси Питер Тил сайтга инвеститсия киритади. Айнан Шон фаcебоок учун Питер Тил ва Рид Ҳоффман каби инвесторларни жалб қилган. Паркернинг инвеститсия киритишдан коʻзлаган мақсади, Марк учун директорлар кенгашидаги жорий 5 та жойни 3 тага камайтириш боʻлган. Питер Тилнинг айтишича Шон, компаниядаги у коʻрган биринчи потенсиал инсон экан. „Марк, Шондан заррача шубҳаланган пайтларда, Шон бу шубҳаларни дарҳол бартараф қилар эди“ дейди Питер Тил. Питер Фаcебоокни 2005-йилда тарк этади. Бироқ, Зукербер билан мунтазам коʻришиб туради. 2005-йилда компания оʻзининг номидаги „Тҳе“ артиклини олиб ташлаб, фаcебоок.cом доменини 200 000 АҚШ долларига сотиб олади. 2006-йилнинг сентябр ойидан эса сайт ҳар қандай 13 ёшдан ошган ва электрон манзили боʻлган фойдаланувчилар учун сайтда роʻйхатдан оʻтишга рухсат берди. 2007-йилнинг 26-сентябрь куни Миcрософт Фаcебоок компаниясини 15 миллиард АҚШ долларига баҳолаб, 1,6 фоиз аксиясини 240 миллион АҚШ долларига қоʻлга киритди. Бу билан Миcрософт Фаcебоок орқали халқаро эʼлонларни чоп этиш ҳуқуқини қоʻлга киритди. Бир йил оʻтиб октябрь ойида Фаcебоок Дублинда оʻзининг халқаро штаб квартирасини очганлигини эʼлон қилди. 2009-йилинг сентябрь ойида сайтнинг соф даромади эʼлон қилинди. 2010-йилнинг ноябр ойида эса СеcондМаркет Инc маʼлумотларига асосланиб, компания 41 миллиард АҚШ долларига баҳоланди. Бу Фаcебоок АҚШдаги энф йирик интернет-компаниялари орасида, Гоогле ва Амазондан соʻнг учинчи оʻринни эгаллайди дегани. 2011-йилнинг 2-январида Тҳе Неw Ёрк Тимес газетаси маʼлумотларига коʻра Фаcебоок 50 миллиард АҚШ долларига баҳоланди.
Айни дамда (2012-йил 4-октябрь) Фаcебоок фойдаланувчилари 1 миллиардан ошиб кетган боʻлиб, бу сайтга кириб роʻйхатдан оʻтган ва унда ҳеч боʻлмаганда бир ойда бир марта ёки мунтазам „Лике“ тугмаларини босувчилардир. 2012-йил март ойида кузатилган натижаларга коʻра сайтда бир суткада 526 миллион фойдаланувчи мунтазам ва фаол ҳаракат қилган. Фаcебоокнинг мобил версиясидан эса бир ой давомида 500 миллионга яқин инсон фойдаланади. Шунингдек, сайт фойдаланувчилари кунига 3,2 миллиард марта „лике“ тугмачасини босишади, оʻз изоҳларини қолдиришади ва 300 миллион донага яқин расмлар нашр қилишади. Сайтда, айни вақтда 125 миллиард „доʻстлик муносабатлари“ қайд этилган. Бу коʻрсаткич 2011-йил 31-декабрга қадар 100 миллиардни ташкил қилар эди. Компаниянинг 2012-йилнинг И-кварталидаги даромади 1 миллиард 58 миллион АҚШ долларини ташил қилди, бу сумма аввалги кварталга қараганда 6,5 фоизга камроқдир. Бундан келиб чиқади, ҳар бир Фаcебоок фойдаланувчиси компания учун ҳар кварталда 1 АҚШ долларидан коʻпроқ пул ишлаб бериб, фойда келтирган. Сайтга жойлаштирилган рекламадан тушган фойда компанияга 872 миллион АҚШ долларини, айрим манбаларда эса камроқ, 186 миллион АҚШ долларини олиб келган. Фаcебоокга энг коʻп ташриф 2011-йилнинг октябрь ойида қайд этилган — 750 миллион фойдаланувчи. Саҳифалар эса 1 триллион марта коʻрилган.
Download 186,65 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish