Zamanagóy súwretke alıw quralları. Aktiv hám passiv aralıqtan zondlash

6. Súwret. Geostatsionar hám polyar jasalma joldaslardan shólkemlesken meteorologik baqlaw sisteması. Keńlik túsinigi. Jasalma joldastıń sensorı jer átirapın aylanıwı dawamında jer maydanınıń anıq bir bólegin kóredi. Jasalma joldas sistemasında skaner qoplagan jerdegi maydandıń ulıwma keńligi keńlik yamasa ulıwma ko'rinuvchi maydandıń keńligi (field of view - FAń) dep ataladı (2. 14. Súwret). Keńislikdegi sensorlarda suwretke alıw keńligi o'nlab kilometrden júzlegen kilometrgeshe ózgeredi. Keńlik sensor daǵı detektorlardıń sanı, keńislikdegi múmkinshilik, orbita bálentligi hám basqa jeketalarga baylanıslı. Biyiklik qanshellilik joqarı bolsa sensor sonshalıq úlken maydandı gúzetedi.



7. Súwret. Sensordıń jerdi iyelew keńligi
Jasalma joldas jerdiń arqa hám qubla polisi boylap ótkende eger jer óz o'qi átirapında aylanbaǵanda edi onıń arqa -batıs jaylasıwı ózgermeytuǵın edi. Sol sebepli, suwretden kórinip turıptı, olda, jasalma joldas batıs tárepke jıljıǵan sıyaqlı kórinip atır sebebi jer aylanıp atır. Bul háreketleniw jasalma joldas keńligine hár bir aylanıw jolında jańa maydanlardı oraw múmkinshiligin beredi.Jasalma joldas orbitasi hám jerdiń aylanıwı jer maydanınıń tolıq oralǵan suwretin alıw ushın xızmet etedi. Nadir túsinigi. Nadir - skaner detektorı astından perpendikulyar túsken hám jerde jaylasqan suwretke alıw noqatı (3. 15. Súwret). Sonıń menen birge bul noqat nadir noqat dep da ataladı. Eger sensorǵa bul noqat hár qanday waqıtta ko'rinsa, bul kórinish nadir kórinish dep ataladı hám alınǵan suwret geyde nadir suwret dep ataladı. Eger sensordan jerge tárep perpendikulyar sızıq ótkerilse jerge túsken noqat nadir noqat dep ataladı. vertikal kórinishdagi suwret na bolıp tabıladı sızıǵınıń ortasındaǵı noqat da nadir noqat boladı. Nadir sızıq nadir suwrettiń shep hám oń shettegi sızıqlardıń ortasında jaylasqan oraylıq sızıq bolıp tabıladı.


8. Súwret. Suwretke alıw sistemasınıń geometriyasi.
Eger biz jasalma joldas orbitasidagi bir joldı tańlap alsaq, jasalma joldas sol tańlap alınǵan joldı qaytaldan basıp o'tsa orbita sikli tamamlanadı, yaǵnıy jer maydanı daǵı jasalma joldastıń nadir noqatın ekinshi márte basıp ótkende orbita sikli tamamlanadı. Orbita siklining basıp ótiw waqıtı hár bir jasalma joldasda hár túrlı boladı. Jasalma joldastıń tolıq orbita siklini basıp ótiwine ketetuǵın waqıt hám qayta ótiw dáwiri arasındaǵı interval menen birdey emes. Qayta ótiw dáwiri - belgilengen maydan suwretin tákiraran alıw ushın ketken waqıt. Basqarılatuǵın sensorlardan paydalanilganda, jasalma joldasqa ornatılǵan úskene orbitasi belgilengen maydandıń ústinen ótiwinen aldın hám keyin nadirdan tısqarı maydandı da kóre aladı jáne bul qayta ótiw dáwirin orbita sikli dáwirinen kemrek bolıwına sebep boladı (3. 16. Súwret). Qayta ótiw dáwiri bir neshe túrdegi monıtorıń jumısların aparıwda soniń menen birge, tez qayta suwret zárúr bolǵanda (mısalı, to'kilgan neftning tarqalıwın yamasa suw tasqının monıtorıń qılıwda ) zárúrli esaplanadı. Qutbga jaqın orbitalarda joqarı geografiyalıq keńliktegi maydanlardıń suwreti ekvator átirapındaǵı maydanlarǵa qaraǵanda tez-tez alınadı, sebebi orbita jolı polyusqa jaqınlasqan tárepke keńlikler ıslawıshining ústpe-úst túsiwi artıp baradı. Bul jaǵday jerdiń diametri ekvatorda maksimum ekenligi hám qutbga jaqınlasqan tárepke azayıp barıwı sebepli júz beredı.