Зайлобитдинов дилмурод номонович

2-БОБ. ТИЖОРАТ БАНКЛАРИДА БАНК ХИЗМАТЛАРИ ТУРЛАРИ РИВОЖЛАНИШИНИНГ ИҚТИСОДИЙ ТАҲЛИЛИ

2.1. Мамлакатимиз тижорат банкларида банк хизматларининг ривожланиши ҳолати таҳлили

Маълумки, банк инфратузилмасини ривожлантириш банк хизматлари кўламини кенгайтириш, такомиллаштириш орқали мижозлар сонини ошириш билан боғлиқ самарали механизм кетма-кетлигини таъминловчи омил ҳисобланади. Ушбу омил банклардаги тўлов тизими билан чамбарчас боғлиқ бўлиб, мижозлар ва аҳолига кўрсатиладиган хизматлар кўламини кенгайтириш, ўзаро ҳисоб-китобларни амалга оширишда қулайликлар яратиш мақсадида мамлакатимизда тўлов тизимини ташкил этиш жараёнлари доимий равишда такомиллаштириб борилади. Тўлов тизими ва унинг инфратузилмасини ривожлантириш мақсадида Ўзбекистонда тўлов тизимини ривожлантириш чора-тадбирлари босқичма - босқич амалга оширилган. Бунга кўра, тўлов тизими ривожланиши 4 босқичдан иборат бўлиб у қуйидаги йилларни ўз ичига олади.
Ўзбекистон Республикаси Марказий банки ва тижорат банкларида ҳисоб-китобларни юритиш ҳамда техника билан таъминланганлик даражасидан келиб чиқиб, электрон тўловлар тизимини яратишни босқичма-босқич амалга оширишга доир тегишли чора - тадбирлар ишлаб чиқилди.
Бугунги кунга келиб, UZCARD Ўзбекистон Республикасида фаолият олиб бораётган 29 та банк ва PayMe, Click, UZPAYNET каби қатор тўлов тизимларига хизмат кўрсатиб келади. Тизим Uzcard пластик карталарини маҳаллий миқёсда пластик карталар орқали тўловларни амалга ошириб келади. Марказ томонидан амалдаги POS-терминал ва банкоматларга “МПС” номли янги дастур жойлаштирилгани, Uzcard ва халқаро пластик карточкаларидан операциялар амалга ошириш имконини яратди (2.1-расм).
Uzcard тизими EMV’нинг энг сўнгги халқаро стандартига жавоб берган ҳолда фаолият олиб боради, ҳозиргача ушбу стандартнинг янгиланган кўриниши жорий этилмаган. “Ягона умумреспублика процессинг маркази (ЯУПМ) ҳар йили Payment Card Industry Data Security Standard (PCI DSS) халқаро стандарти бўйича текширувдан ўтказилади”³⁷