Zahiriddin muhammad bobur nomli andijon davlat universiteti ijtimoiy fanlar kafedrasi

Navoiy (1441-1501) falsafiy qarashlarining asosini ilohiyot va borliq, tasavvuf va kalom falsafasi, inson va uning o’zligini tanish kabi masalalar tashkil qiladi. Navoiyning tushunishicha, ilohiyot-xudo-xoliq, ya’ni yaratuvchi, koinot ("O’n sakkiz ming olam"), uning butun ko’rinishlari bilan maxluq, ya’ni yaratilgan. Odam ham maxluqotlardan biri. Alloh butun borliqning yagona moyasi, ya’ni substantsiyasidir.
Noklassik falsafa klassik (an’anaviy) falsafaning yangi tarixiy sharoitdagi o’ziga xos rivoji sifatida XIX asrning 40 yillarida vujudga keldi va rivoj topa boshladi.
Noosfera - (yun.-noos-aql, zakovat) inson aqliy faoliyati, ma’naviy madaniyatni qamrovchi tushuncha.
Nazariya - haqiqatligi amaliy yoki nazariy jihatdan isbotlangan biror sohaga oid g’oyalar, qarashlar, qonunlar va tamoyillarning muayyan tizimidir.
Negativ – salbiy, biror narsaga zid.
Noumen – mushohada yo’li bilan anglash mumkin bo’lgan mohiyat.
Noosfera – aql-idrok sohasi yoki biosferaning shunday bir holatiki, bunda odamlarning oqilona faoliyati biosfera rivojlanishining muhim omiliga aylanadi.
Olam - borliqning odam nazarda tutgan unsurlardan tashkil topgan odam tomonidan bilingan, anglangan qismi. Borliqning namoyon bo’lish holati.
Oqibat - sabab ta’sirida yuzaga keladigan natija, yakun.
Ong-inson ruhiy in’ikosining oliy shakli va uning faoliyatini tartibga soluvchi va boshqaruvchi omil, hodisa.
Ongsizlik - inson ongi nazoratidan tashqaridagi turli ruhiy holatlar jami. U - individ ruhiy faoliyatining muhim tomoni, uning ma’naviy butunligi sharti.
Ongning tuzilishi - sezish, idrok, emotsiya, xayol, xotira, iroda, tafakkur butunligi, tizimi.
Oila - kishilarning tabiiy (qon-qarindoshlik, nikoh, jinsiy munosabatlari, bola tug’ish) va ijtimoiy (iqtisodiy, siyosiy, huquqiy, axloqiy va boshqa) munosabatlari birligi.
Obraz – amaliy faoliyat va bilish jarayonida shakllangan hissiy yoki oqilona tasavvur.
Okkultizm – maxsus ruhiy mashqlar, alohida marosimlar orqali ayrim insonlargina bila oladigan koinotda sirli kuchlar mavjudligini e’tirof etuvchi ta’limot.