Zahiriddin muhammad bobur nomidagi andijon davlat universiteti tabiiy fanlar fakulteti

1.2. Populyasiya sonini va zichligini aniqlash. 
Populyasiya soni va zichligini aniqlash uchun o’quv binosi yaqinidagi yashil maydon (daraxtzor) 
tanlanadi. Daraxtlarning turlari aniqlanadi va ularning soni sanab chiqiladi. Olingan ma’lumotlar 
amaliyot daftariga qayd qilinadi. Bu ma’lumotlar daraxtlar populyasiyasining sonini ifodalaydi. 
Daraxtlar zichligi 100 m
2 
maydondagi individlar sonida ifodalanadi. 
O’tchil o’simlik zichligini aniqlash uchun ajiriq, qo’ng’irbosh, bug’doyiq yoki boshqa 
o’simlik tanlanadi. 1 m
2 
maydon ajratilib, tanlangan turga mansub o’simliklar soni sanab 
chiqiladi. Bunday namunalar ajratilgan maydonning turli qismlaridan bir necha marta olinadi va 
o’simliklarning 1 m
2 
maydondagi o’rtacha soni aniqlanadi. Olingan natija mazkur o’simlik 
populyasiyasining zichligini ifodalaydi. Hisoblash ishlari uquv xonasida olib boriladi va 
natijalar amaliyot daftariga qayd qilinadi. 
1.3. Mustaqil ish topshiriqlari 
1. Yashash joyingiz atrofidagi daraxt va o’tchil usimlik populyasiyasining zichligini 
aniqlang va shu populyasiyaning soni haqida xulosa qiling. 

---

2. Populyasiya zichligini hisoblashning bilvosita usullari va ular orqali chiqariladigan 
xulosalarni bayon eting. 
3. Populyasiya soni va zichligini aniqlashning amaliy ahamiyati haqidagi fikrlaringizni 
bayon eting. 
1.4. Testlar 
1. «Ekologiya – bu ekosistemalar biologiyasidir». Bu fikr qaysi olimga tegishli? 
A) Yu.Odum V) R.Margalef S) S.Krebs D) Ch.Elton 
2. «Ekologiya- organizmlarning tarqalishi va zichligini belgilaydigan munosabatlar haqidagi 
fandir». Bu ta’rif qaysi olimga tegishli? 
A) E.Gekkel V) R.Margalef S) S.Krebs D) Ch.Elton 
3. Populyasiyalar ekologiyasining asoschisini ko’rsating. 
A) Yu.Odum V) E.Gekkel S) Ch.Darvin D) Ch.Elton 
4. Ekologiyaga turli yondoshishlarning qaysi birida asosiy e’tibor ayrim turlarga qaratiladi? 
A) Populyasiyali yondoshish V) Ekosistemali yondoshish
S) Struktur yondoshish D) Funksional yondoshish 
5. Gemipopulyasiya – bu … 
A) Bir ekosistemadagi bitta turga mansub individlar yig’indisi 
V) Erkin chatisha oladigan bir turga mansub individlar yig’indisi
S) Bir-biriga morfologik jihatidan o’xshash bo’lgan ikki va undan ortiq turga mansub 
individlar yig’indisi
D) Hayot fazalarini turli yashash muhitida o’tkazadigan bir turga mansub individlar majmui 
6. Nima uchun ekosistemadagi bir turga mansub barcha individlar yig’indisini populyasiya deb 
qarash yetarli emas? 
A) Bir turga mansub individlar bir ekosistemadan boshqasiga o’tib turishi mumkin 
V) Ekosistemada juda ko’p turlarga mansub individlar borligi uchun 
S) Bir ekosistemada genetik jihatdan alohidalashgan bir necha populyasiyalar yashashi 
mumkinligi uchun 
D) A va S javoblar 
7. Populyasiyaning qaysi ko’rsatkichlari ayrim olingan individlarga xos emas? 
A) Populyasiya soni V) Populyasiya zichligi
S) Tug’ilish va o’lim D) Barchasi 
8. Populyasiyaning dinamik ko’rsatkichlari qaysi javobda to’g’ri ko’rsatilgan? 
1) jins tuzilma; 2) o’lim; 3) populyasiya zichligi; 4) tug’ilish; 5) populyasiya soni; 6) yosh 
tuzilma 
A) 1,3 V) 2,4 S) 4,5,6 D) 1,3,6 
9. Populyasiyadagi individlarning umumiy sonini aniqlash imkoniyatlari bo’lmaganda 
populyasiya soni qaysi ko’rsatkichni aniqlash orqali topiladi? 
A) Tug’ilish va o’limni V) Yosh tuzilmani 
S) Jins tuzilmani D) Zichlikni 
10. Populyasiyaning statik ko’rsatkichlari qaysi javobda to’g’ri ko’rsatilgan? 
1) populyasiya soni; 2) tug’ilish; 3) populyasiya strukturasi; 4) o’lim; 5) populyasiya 
sonining o’zgarish tezligi; 6) populyasiya zichligi;
A) 1,3,6 V) 1,2,5 S) 2,4,5 D) 4,5,6