Z. T. Nishanova, N. G. Kamilova, D. U. Abdullayeva, M. X. Xolnazarova

20.3.  Pedagogik psixologiya fanining tamoyillari

30-yillarning o‘rtalariga kelib psixologiya fanining asosiy tamo­

yillari:  determinizm  tamoyili,  ong  va  faoliyatning  birligi  tamoyi- 

li, psixikaning faoliyatda rivojlanishi tamoyili aniq ifodalab berildi.

Determinizm tamoyili psixikaning turmush tarzi bilan belgi- 

lanishini va turmush tarzi o‘zgarishiga  qarab  o‘zgarishini  angla- 

tadi.  Agar hayvonlar psixikasi haqida gapiriladigan bo‘lsa, u hol­

da  bu  psixikaning  rivojlanishi  biologik  qonun  tarzidagi  tabiiy 

tanlash  bilan  belgilanadi.  Agar  odamning  psixikasi  haqida  ga­

piriladigan bo‘lsa, u holda kishida ong shakllarining paydo b o li­

shi  va  rivojlanishi  pirovard  natijada  tirikchilikning  moddiy  vo­

sitalarini  ishlab  chiqarish  usullarini  rivojlanish  qonunlari  bilan 

belgilanadi.  Kishi ongining ijtimoiy-tarixiy xarakterga ega ekan- 

ligini  tushunish  kishi  ongining  ijtimoiy  borliqqa  bog'liqligi  ha- 

qidagi  umumiy  materialistik  tamoyilidan  kelib  chiqadigan  eng 

muhim xulosadir.

461

---

1.  Aniqlovchi eksperiment.

2.  Shakllantiruvchi eksperiment.

3.  Nazorat eksperimentlari.

(2.1,  2.2-bo‘limlarga  qarang).