Z. T. Nishanova, G. K. Alimova

r*iatijalarni baholash.

To‘g‘ri javoblar - qoida buzilmay berilgan javoblar.

Noto‘g‘ri javoblai: - qoidani buzib berilgan javoblar.

Eslatma: bolaning sukut saqlashi, bosh silkitishi, xatosini to‘g‘rilashi to‘g‘ri javob bo‘lib hisoblanadi.

To‘g‘ri javoblar miqdori 11 tadan kam boTmasligi kerak.

Eslatma: metodikani o‘tkazish vaqtida bolaga javobining to‘g‘ri yoki noto‘g‘ri ekanligi haqida maTumot bermashk kerak.

Metodika manbasi. J1 pa(5oTaio nCHxonoroM ... EIoa

peji.H.B Jly6poBHHOH. - M.: «Cepa», 1999. E.223 - 225

Bolaning maktab ta'limiga tayjorgarligi va bilish jarayonlari rivojlanish darajasini aniqlash metodlari

Bolalaming maishiy turmush haqidagi tushunchalarini aniqlash, atrof-muhitda moTjal ola bilishini cfrganish orqali ham bilish jarayonlari rivojlanish darajasini aniqlash mumkin. Bolaning turmush haqidagi tushunchalar boyligiga: o‘zi, yaqinlari, qarindoshlari, atrofdagilari, u yashayotgan hududdagi kishilar, buyumlar haqidagi tushuncha va bilimlari kiradi. Bunday bilimlar bola ulg‘aygan sari ortib boradi.

Turmush haqidagi tushunchalar boyligini tadqiq etish uchun 6-7 yoshdan 10—11 yoshgacha bolalarga beriladigan savollar 10 tadan oshmasliigi kerak. Har bir yosh uchun savollar ma'no jihatidan bir xil boTsa ham, lekin asta-sekin mur?ikkablashib boradi. Masalan: maktabgacha tarbiya yoshidagi bolaga «Isming nima?» deb savol bersak, 1-sinf o‘quvchisiga bu savol biroz boshqacha beriladi: «Isming va familiyang kim?», 2-sinf: «Ota-onangnuig ismi va familiyasi qanday?», 3-sinf: «Buving va buvangning familiyasi va ismi qanday?» tarzida o‘zgarib boradi. Savollaming har bir yosh xususiyatlarini, shu yoshdagi turmush haqidagi tushunchalar boyligini, shu savollarga javob bera olish qobiliyatini hisobga olib tuzilganligi yuqoridagi misold;ui ham ko‘rinib


-180-



turibdi. Har bir yoshdagi bola shu savollarga javob bera olishiga qarab ball bilan baholanadi.

Quyidagi metodikada javoblar 0 -1 ball bilan baholanadi. Lekin ba'zan shunday holatlar ham bo‘ladiki, bolaning javobini 0-1 ball bilan baholab bo‘lmaydi, shuning uchun mezonga 0,5 ballni kiritishga to‘g‘ri keladi. Ba'zan savollarga javob berish jarayonida bola savolga bilmagani uchun emas, bu savolga javob berish imkoniyati yo‘qligi yoki xohlamagani uchun javob bermasligi ham mumkin va tadqiqotchi bunday holatni e'tiborga olishi kerak.