Z. T. M s h m o V a

Psixologik  ma’ruzada  o ‘z  obrazini  qanday  namoyon 
qilish mumkin? Auditoriya oldida gapira boshlaganda dastlab 
o ‘tirganlar  sizni  tinglamayotanday  tuyuladi.  Sizni  zimdan 
kuzatishadi,  «siz  bilan  tanishadi»,  sizning ovozingizga  mos- 
lashadi,  tashqi  ko‘rinishingiz  kuzatiladi,  sizni  xarakteringiz 
to ‘g‘risida  xulosa  chiqarishga  harakat  qilishadi.
Shaxsiy tanishish  — ko‘nikuv hosil bo‘lgandan  keyingina 
tinglovchilar ko‘zida  qiziqish  paydo  bo‘ladi,  ba’zilari  kelishuv 
sifatida  boshlarini  qimirlatishadi,  boshqalari  nimanidir  yozib 
olishadi,  boshqa  birlari  o ‘zaro  fikr  almashadi.
85

---

Tanishuv  —  ko‘nikuv  hosil  bo‘lgandan  so‘ng  psixologga 
inson, ayol yoki erkak sifatida qiziqa boshlaydilar. Siz auditoriyaga 
olib  kiradigan  bilimlar  tinglovchilarga  siz  psixolog  sifatida 
o ‘zingiz  qanday  tushunishingiz  va  his  qilishingizga  bog‘liq 
ravishda qiziqarli yoki zerikarli bo‘lishi mukinmi?  Nutq so‘zla- 
yotgan  mavzuingiz  bo‘yicha  shaxsiy  tajribaga  egasizmi?  Hayot 
va ishda sizda  nima muvaffaqiyatli  chiqdi,  nima muvaffaqiyatli 
chiqmadi?  Psixolog  sifatida  qayerda  xato  va  kamchiliklar  ro‘y 
berdi?  MuvafFaqiyatsizlikni  qanday  boshingizdan  kechirasiz? 
Hayotda  va  ishda  muvaffaqiyat  qozonasizmi?
M a’lumki,  m a’ruzalarga  puxta  tayyorgarlik  ко‘rib  aslo 
hayajonlanishga  yo‘l  bermaslik  kerak,  asosiysi,  auditoriyaga 
o ‘zingizning qanday obrazingizni taklif qilishni xohlashingizni 
puxta  o ‘ylash  darkor.  Psixolog  turli  tinglovchilarga:  o ‘qi- 
tuvchilarga,  ota-onalarga,  boshlang‘ich  sinf  o ‘quvchilariga, 
o ‘smirlarga va yuqori sinf o ‘quvchilariga har xil o‘z obrazlarini 
taklif qilishi  mumkin.
« 0 ‘z obrazingiz» xulq-atvoringizning quyidagi qismlaridan 
tashkil  topadi:
—  tashqi  ko‘rinish  (kiyim,  yuz  ifodasi,  tovush  to‘lqini, 
o ‘zini  tutish);
—  auditoriya  oldida  psixologik  rolni  namoyon  qilish,  bu 
rolga  hissiy  bo‘yoq  berish;
—  nutqingizdagi  asosiy  qadriyatlaming  yo‘nalishi  (sizni 
nima  qiziqtiradi  va  siz  nimaga  qarshi  kurashasiz);
—  o ‘z  chiqishingizni  boshlaydigan  dastlabki  so‘zlar;
« 0 ‘z  obrazi»ning  barcha  qismlariga  to ‘liqroq  to ‘xtalib
o‘tamiz.