Z sh. Shovqiyev, F. N. Oqbo‘tayiev

 
 
§ 3.4 Mashinalarning guruh bo‟lib qor tozalash ishlari 
 
Mashmalarning guruh bo‘lib ishlashi ish sur'atini orttiradi. Mashinalar 
pog'onama-pog'ona qilib ishga tushiriladi, ular orasida 30-35 m masofa qoldiri-
ladi. Plug-cho'tkali qortozalagichlar har o'tganda oldingi izni 0,3-0,4 metr 
qamrab olishi kerak. Qor yog'a boshlaganda, qalinligi 2-3 sm bo'lganda, cho't-
kalar ishlaydi, keyin qor qalin bo'lganda pluglar ham ishga tushadi. 
Qorkuragich mashinalar miqdori shunday bo'lishi kerakki, SUQM ni 1 
soatdan oshirmay tozalab bo'lsin: 
,
b
d
tr
K
h
b
Fi
N


Bu yerda F-SUQM yuzasi, m
2
; i – qor yog'ish jadalligi (bashorat qi-
lishda qish mavsumida eng ko'p kuzatilgan jadallik olinadi), sm/soat; b-
mashinaning qamrov kengligi (qo'shni polosalarni qamrab olish hisobga oli-
nadi), m; 

- plug-cho'tkali mashinaning o'rtacha ishchi tezligi, m/
 
soat; h
d
- 

---

uchish-qo'nish ruxsat etiladigan qor qalinligi (SUQMda), sm;
 
K
b
- 
mashinalar 
vaqtidan foydalanish koefifitsiyenti (plug-cho'tkalimashi-nalaruchun 0,95). 
SUQM ni qor yog'ishi tugagandan keyin tozalash lozim bo'lganda, mashi-
nalar ketma-ket tushiriladi. Qor qalinligi 8 sm bo'lganda, mashinalar ikki 
guruhga bo'linadi. Birinchisi plug bilan qorni surib ketadi, ikkinchisi izma-iz 
yurib, cho'tkalar yordamida tozalab boradi. Plug bilan ishlayotgan mashinalar 
qor uyumini surishga qiynalib qolguncha suraveradi. Shuning uchun tozфalash 
mumkin bo'lgan eng katta kenglik bor: 
 
,
max
max
hl
mQ
b


