Z sh. Shovqiyev, F. N. Oqbo‘tayiev

G-toifaga 

Yonmaydigan modda va ashyolarning qaynoq, cho‘g‘langan yoki eri-
tilgan holatida ishlatiladigan korxonalar kiradi.
 
 
D-toifaga 

Yonmaydigan modda va ashyolarni sovuq holatda ishlatiladigan va 
saqlanadigan sanoat va qishloq xo‘jaligi korxonalari kiradi.
Yong‟inni o‟chirish jihozlari va vositalari 
Yong‘inni o‘chirishda suv va ko‘pik moddalarini ishlatish mumkin 
bo‘lmagan holatlarda, o‘t o‘chirish vositasi sifatida yonmaydigan gazlardan 

---

keng foydalaniladi. Bunday gazlarga azot, karbon ikki oksidi, argon, brometil, 
xlorbrommetan va boshqalar misol bo‘ladi.
Aeroportlarning maxsus o‘t o‘chirish mashinalari favqulotda holatga 
tayyor turishadi. Ularning o‘t o‘chirish mashinalari sovun ko‘pigi va quruq ku-
kun bilan to‘ldirilgan. 
2.7-rasm. С0
2
 gazi to’ldirilgan, qo’lda ishlatiladigan o’t o’chiruvch
 
O‟tni o‟chirish deganda: 

yonish uchun zarur bo‘lgan uchta omilning birini bartaraf etish 
yo‘lida qilinadigan harakat tushuniladi.

yong‘in hududiga kislorodni kirish yo‘lini to‘sish yoki yonuvchi 
moddani miqdorini kamaytirish, ya‘ni to‘siq qo‘yish;

yonuvchi manba hududini yoki yonayotgan moddaning haroratini 
issiqlikni yutadigan, ammo o‘zi yonmaydigan sovutkich moddalar yordamida 
keskin pasaytirish, ya‘ni sovutish;

yonuvchi suyuq moddalarni o‘tda yonmaydigan moddalar (gaz 
yoki suv) bilan suyultirish.

---

 
2.8-rasm.
 
Ko’pikli o’t o’chiruvch vositalari
 
1 - o't o'chirgich korpusi; 2 - javhar solinadigan shisha idish; 3 - korpusni 
yon dastagi; 4 - qopqoqni ochuvchi shtok; 5 - sifon naychasi; 6- karbon javhari 
solingan yuqori bosimli ballon; 7- dastak; 8 - purkagich; 9 - ko'pikni yoyib 
uzatuvchi sim turli karnaycha (rastrub).