Z sh. Shovqiyev, F. N. Oqbo‘tayiev

Aeroport binosida yoki havo kemasida yong‟in yuz berganda 
odamlar evakuatsiyasi 
Aeroport aerovokzali va aerodrom inshootlarda odamlarni harakatlanishi 
zaruriy funksional jarayon hisoblanadi. Havo kemalari ham bundan mustasno 
emas, chunki havo kemasida 55 nafardan 550 nafar yo‘lovchi bo‘lishi mumkin. 
Agarda havo kemasida yong‘in yuzaga kelsa, birinchi navbatda o‘t o‘chiruvchi 
tezkor mashinalari havo kemasida yuzaga kelgan yong‘inni o‘chirishlari va shu 
bilan birgalikda yo‘lovchilarni evakuatsiya qilishlari lozim. Bu jarayonni 
amalga oshirishda odamlarni harakati me‘yoriy yoki majburiy holda bo‘lishi 
mumkin. Birinchisida odamlarni bino va inshootlarda kundalik ehtiyoj 
yuzasidan normal harakatlanishi bilan ifodalansa, ikkinchisi bino yoki 
xonalardan yong‘in yoki zilzila sharoitida odamlarni xavfli muhitdan xavfsiz 
joyga majburiy ko‘chish uchun mo‘ljallangan harakati tushuniladi 
Majburiy evakuatsiya jarayoni to‟rtta pog‟onada o‟tkaziladi 

Birinchi pog‘ona bu binoning oxirgi qavatida joylashgan barcha 
xonalarda odamlarni koridorga chiqish xarakatidir. Havo kemasida esa sa-
londagi yo‘lovchilarni chiqarish harakati. 

Ikkinchi pog‘onada odamlarni xonaning chiqish eshigidan to 
zinapoyagacha bo‘lgan masofani bosib o‘tishi uchun mo‘ljallangan harakati 
kiradi.

Uchinchi pog‘onada odamlarni yuqori qavatning zinapoyaga 
kelishidan to birinchi qavatdagi zinapoyadan chiqish eshigigacha bo‘lgan 

---

masofani bosib o‘tish uchun qilingan harakati kiradi. Havo kemasining eshigi-
dan yergacha tushiruvchi maxsus to‘shamalar yordamida zudlik bilan 
sho‘ng‘itish ishlari amalga oshiriladi. 

To‘rtinchi pog‘onaga odamlarni zinapoyadan tushgandan keyin 
ayvon va yo‘laklar orqali tashqariga chiqish eshigigacha bo‘lgan masofani 
bosib o‘tishiga qaratilgan harakati kiradi.