Z sh. Shovqiyev, F. N. Oqbo‘tayiev

3.4. Aerodrom ob‟yektlarini elektrota‟minoti 
3.4.1. Aerodrom elektr bilan ta‘minlash I va II sinf ikkitdan ortiq 
bo‘lmagan o‘zaro bog‘liq zahiradagi elektr energiya manbai bilan ta‘minlanadi. 
III va IV-sinfga kiruvchi aerodromni elektroenergiya bilan ta‘minlash markaziy 
va mahalliy elektrostansiya bilan ta‘minlanadi.
3.4.2. Har bir elektr uzatish liniyalarining o‘tkazuvchanlik qobiliyati za-
hiradagi elektroenergiya nanbai bilan o‘zaro bog‘liqligi, Favqulotda hodisa re-
jimidan keyin ta‘minlanadi. Ruxsat etilgan yuklama qiymatini inobatga olgan 
holda aerdrom ob‘yektining birinchi va asosiy guruh birinchi toifali elektr 
yuklamasi. 
3.4.3. SSO elektr ta‘minoti, HHB ob‘yektlari, radionavigatsiya, aloqa va 
qo‘nish elektroenergiya ta‘minoti kafolatlangan shitlardan chiqadigan elektr 
manbai bilan ta‘minlanishi kerak. 
3.4.4. Kafolatlangan manba shitlariga faqat texnologik va yordamchi ji-
hozlar ulanishi kerak (ishlovchi va falokatni bildiruvchi yoritgichlar, 
texnologik isitgich, shamollatgich, konditsioner bilan ta‘minlanish, yong‘in 
o‘chirish qurilmari). 
3.4.5. Elektrota‘minotning masofiy boshqaruv toifasini ishonchliligi, xa-
barning nazorati va tasvirlanishi HHB ob‘yektlariga mos keluvchi elektro-
ta‘minotning toifasidan kichik bo‘lmasligi kerak va radio qurilmalar, chiro-
qsignalli qurilmalar va meteorologik qurilmalarni ham. 
3.4.6. I-toifali maxsus guruh ikkitadan kam bo‘lmagan ta‘minot manbasini 
ta‘minlash uchun hamma vaqt kuchlanisi yetkazib berish uchun elektro-
ta‘minotning quyidagi variantlariga mos kelishi kerak: 
1) Ikkitadan ko‘p tashqi mustaqil manba (ikki kabel liniyasi ikkita tran-
formator orqali) va avtonom ta‘minot. 
Dizel elektroagregati - har bir biri zahiradagi tashqi mustaqil manbasi 
uzluksiz ishlaydigan statik yoki maxovikli ta‘minot banbai agregati. 
Akkumulyator batariyasi-ta‘minotni uzluksiz beradigan manba. 
2) Bittadan ko‘p tashqi manba, bitta dizel elektroagregat va bitta avtnom 
manba. 
Dizel elektroagregati - har bir biri zahiradagi tashqi mustaqil manbasi 
uzluksiz ishlaydigan statik yoki maxovikli ta‘minot banbai agregati. 
Akkumulyator batariyasi-ta‘minotni uzluksiz beradigan manba. 

---

3.4.7. Bitta tashqi manba va ikkita avtonom dizel elektroagregatlarida 
hohlagan bittasini asosiy qilib foydalanish mumkin. Dizel-elektrota‘minoti bi-
lan tashqi ta‘minotga ulanish vaqti bir sekunddan oshmasligi kerak, tashqi el-
ektr manbadan zahira dizel avtonom manbaga o‘tishda 15 sekuddan oshmaslik 
kerak. 
3.4.8. Asosiy va zahira qurilma jamlanmalariga elektr ta‘minot kam 
kuchlanishli taqsimlash qurilmalaridan shina (kabellar to‘plami)larda har xil 
bo‘limlarda kelishi ko‘zda tutilishi kerak.
3.4.9. I-toifali elektroenergiya istemolchisi, ikkita bir-biri bilan bog‘liq 
bo‘lmagan elektroenergiya zahira manbai bilan ta‘minlanishi zarur, (avtomatik 
komutatsiya) ulardan bittasi avtonom bo‘lishi kerak. 
III-IV-sinf aerodromlar tashqi ikkita mustaqil elektr ta‘minot bilan 
ta‘minlangan bo‘lsa, ularda avtonom elektr ta‘minot ruxsat etilmaydi. 
3.4.10. II-toifali elektr qabul qilgich ikkita bir-biri bilan bog‘liq 
bo‘lmagan zahira elektroenergiyasi bilan ta‘minlanishi kerak, ulardagi qoida 
buzilishi natijasida uzilish vaqti navbatchi xodim va operativ tarkib zahira el-
ektr ta‘minotini ulab, nosozlikni bartaraf etgunicha energiya yetkazib berish 
uchun yetarli bo‘lishi kerak. 
3.4.11. Istemolchilar toifasi bo‘yicha elektroenergiya bilan taminlanish 
ishonchlilk darajasi bo‘yicha va elektroenergiyasini ta‘minlashda, uzilishni 
maksimal ruxsat etilgan vaqti jadvaldagiga mos kelishi kerak.