Z. S. Ubaydullayeva, sh. R. Xalimova muhandislik geologiyasi va gruntlar

grunt  suvlari  sathi
  deb  ataladi.  Grunt  suvlari 
sathidan  to  suv  o’tkazmaydigan  qatlamgacha  bo’lgan  masofa 
grunt  suvlarining 
qalinligi
  deb  atalib,  yer  yuzasidan  grunt  suv  sathigacha  bo’lgan  masofa  esa  grunt 
suvining chuqurligi deb ataladi. 
 
34 – rasm. Grunt suvlari 
 
 
Bu suvlarni bilish yo’l qurilishi uchun juda katta  ahamiyatga ega, chunki 
yo’l qoplamasining balandligi grunt suvining chuqurligiga bog’liqdir. 
 
Grunt suvining chuqurligi suv o’tkazmaydigan qatlam chuqurligiga va suv 
to’plangan qatlamning qalinligiga bog’liq.  Grunt suvlari erkin yuzaga ega bo’lgani 
uchun bosimsizdir. Grunt suvlari suv o’tkazmaydigan qatlamning yotish qiyaligiga 
qarab  ko’pincha  harakatda  bo’ladi.  Ba’zi  bir  hollarda  qachonki  suv 
o’tkazmaydigan  qatlam  tekis  yotgandagina  grunt  suvlari  grunt  suv  havzalarini 

---

90 
 
 
hosil  qiladi.  Grunt  suvlarining  miqdori,  tarkibi  ularning  chuqurligi  o’sha  joyning 
geologik tuzilishiga  va iqlim sharoitiga bog’liq.  Grunt suvlari qaysi  yotqiziqlarda 
hosil  bo’lganligiga  qarab  ularni  qavatlarga  ajratiladi  va  o’sha  yotqiziq  nomi  bilan 
ataladi.  Masalan  allyuvial  grunt  suvlari,  prolyuvial  grunt  suvlari  va  hokazo.  Bu 
yotqiziq    nomlarini  keying  boblarda  ko’rib  chiqamiz.  Grunt  suvlarini  qaysi 
chuqurlikda  yotganligini,  ularning  kimyoviy  tarkibini  bilish,  yo’l  qurilishi  uchun 
juda  katta  ahamiyatga  ega.  Chunki  yo’l  asosining  balandligi  grunt  suvining 
chuqurligiga bog’liqdir. 
 
Chuqurliklar,    lahmlar  qazilayotgan  paytda  ham  hamma  vaqt  grunt 
suvlarini uchratishimiz mumkinligini hisobga olish lozim.