Z. S. Ubaydullayeva, sh. R. Xalimova muhandislik geologiyasi va gruntlar

Bug’  holatidagi  suv  – 
bu  suv  aeratsiya  qavatidagi  tog’  jinslari 
donachalarining  sirtiga  singib  bog’langan  holatda  bo’ladi.  Suv  bug’i  tog’ 
jinslarining namligini o’zgartirishida katta ahamiyatga ega. 
 
Gigroskopik  suv  – 
molekular    kuchlari  orqali  tog’  jinslarining 
zarrachalariga  mustahkam  bog’langan  bo’lib,  u  havo  namligining  ortishidan  yoki 
kamayishidan  ko’payib  yoki  kamayib  turadi.  Gigroskopik  suv  hosil  bo’lish 
jarayonida  issiqlik  ajralib  chiqadi.  Bu  hususiyati  orqali  boshqa  bog’langan 
suvlardan farq qiladi. Uni bosim orqali siqib chiqarish mumkin emas. Gigroskopik 
suvni faqat tog’ jinslarini qizdirish yo’li bilan ajratib olish mumkin.  
 
Parda  suv 
–  tog’  jinslarida  g’ovaklik,  bo’shliqlari  suv  bug’lari  bilan 
to’yinganda  va  zarrachalar  atrofidagi  gigroskopik  suv  haddan  tashqari  qalin 
bo’lganda hosil bo’ladi. U zarrachalar bilan elektrostatik va molekulyar kuch bilan 
bog’langan. Bu bog’lanish bo’shroq bo’lgani uchun uni 
parda suvlari
 deb ataladi. 
Parda suvi qalinroq bo’lgan zarrachadan, pardasi yupqaroq bo’lgan zarracha tomon 
harakatlanadi.  Tog’  jinslaridagi  parda  suvining  eng  ko’p  miqdori,  shu  tog’ 
jinsininhg maksimal molekulyar sig’imiga to’g’ri keladi.  

---

86