Z. N. Yulchiyeva kasbiy psixologiya

UDK: 159.9:174(075) 
KBK 88я73
Taqrizchilar: 
N.S.Safayev 
– M.Ulug‘bek nomidagi O‘zMU “Psixologiya” kafedrasi professori, 
psixologiya fanlari doktori;
A.I.Rasulov 
– M.Ulug‘bek nomidagi O‘zMU “Psixologiya” kafedrasi dotsenti, 
psixologiya fanlari nomzodi; 
N.A.Mirashirova 
– I.Karimov nomidagi TDTU “Pedagogika va psixologiya” 
kafedrasi dotsenti.
 
 
ISBN 978–9943–6283–8–0 
© «Fan va texnologiyalar nashriyot-matbaa uyi» 2020. 

---

3 
KIRISH 
O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Sh.M.Mirziyoyevning 7-
fevral 2017-yil farmoni bilan 2017—2021-yillarga mo‘ljallangan 
O‘zbekistonni rivojlantirishning beshta ustuvor yo‘nalishi bo‘yicha 
Harakatlar strategiyasini ishlab chiqilishi ta’lim sohasini davlat 
siyosatida ustuvor o‘rin tutish bilan birga keng jamoatchilik 
ishtirokini ham talab qilishiga alohida e’tibor qaratadi. To‘rtinchi 
yo‘nalish ijtimoiy sohani rivojlantirishga qaratilgan bo‘lib, bunda 
ta’lim, madaniyat, ilm-fan, adabiyot, san’at va sport sohalarini 
rivojlantirish va yoshlarga oid davlat siyosatini takomillashtirish 
bilan birga ta’lim va o‘qitish sifatini baholashning xalqaro standart-
larini joriy etish asosida oliy ta’lim muassasalari faoliyatining sifati 
hamda samaradorligini oshirish alohida uqtirib o‘tildi. O‘zbekiston 
Respublikasi Prezidenti Sh.M.Mirziyoyevning 2019-yil 14-maydagi 
PQ 4319-sonli Qarori va Vazirlar Mahkamasining 395-sonli 
qarorini targ‘ibot qilish yuzasidan beshta muhim tashabbus bo‘yicha 
Yoshlar ma’naviyatini yuksaltirish, kitobxonlik madaniyatini 
takomillashtirish orqali ta’lim sohasini tubdan isloh qilishda har bir 
sohaning “Yo‘l xaritalari” ishlab chiqilib amaliyotga tatbiq etil-
moqda. Shu o‘rinda talabalarni kasbga yo‘naltirishda “Kasbiy psixo-
logiya” fani kategoriyalarini o‘rgatish eng muhim vazifa sanaladi. 
“Kasbiy psixologiya” o‘quv kursi texnik oliy ta’lim 
muassasalari ta’lim yo‘nalishi talabalarida kasbiy psixologik 
sifatlarini shakllantirish, ularni kasbga tayyorlashda muhim o‘rin 
tutadi. Zamonaviy sharoitda fanni o‘qitish talaba yoshlarni ilm-fan, 
texnika va texnologiya sohalarida erishilayotgan ilg‘or yutuqlar, 
umuminsoniy g‘oyalar, milliy qadriyatlarga tayangan holda 
tayyorlash, ularda pedagogik - psixologik madaniyatni rivojlantirish, 
ijodiy-texnik tafakkurni tarkib toptirish, yetakchi faoliyatini to‘g‘ri 
tashkil etish malakalarini hosil qilishga yo‘naltirilgan. 
“Kasbiy psixologiya” fani talabalar ta’lim jarayonini sama-
rali tashkil etish, yosh avlodda yuksak ma’naviy-axloqiy sifatlarni 
tarbiyalashga doir zamonaviy psixologik bilimlar, amaliy ko‘nikma 
va malakalarning zarur hajmini, muhandis shaxsda namoyon 

---

4 
bo‘lishi zarur bo‘lgan umumiy kasbiy va shaxsiy fazilatlarni 
muvaffaqiyatli egallashlari lozim. Bakalavrlar – bo‘lg‘usi muhandis 
texnologlarning kasbiy tayyorgarligi ta’lim va ishlab chiqarish 
amaliyoti integratsiyasi, umumiy hamda mutaxassislik fanlari 
o‘rtasidagi o‘zaro aloqadorlik, milliy va jahon pedagogikasining eng 
ilg‘or g‘oyalari uyg‘unligi, zamonaviy ilm-fan, texnika, texnolo-
giyalarning so‘nggi yangiliklariga tayangan holda ta’minlanadi. 
“Kasbiy psixologiya” fanida talabalarni psixologiyaning mo-
hiyati, uning metodlari va tamoyillari, shaxsning bilish jarayonlari, 
individual-tipologik xususiyatlari, faoliyati, muloqot va shaxslararo 
munosabatlar, muhandislik psixologiyasining nazariy va amaliy 
asoslari haqidagi bilimlarni uyg‘unlashtiradi. Shaxsning emotsional-
irodaviy sohasi, hissiyotning umumiy turlari chuqur tahlil etiladi. 
Har qanday inson kundalik hayotida odamlar bilan uchrashib, 
muloqotga kirishadi va bu muloqot jarayonida har ikki tomon 
o‘zining ichki va tashqi ruhiy olamini namoyon etadi. Ana shu ruhiy 
holatlarning barchasi insonning psixikasini tashkil qiladi. O‘quv 
qo‘llanma, Davlat ta’lim standartlari hamda Kasbiy psixologiya 
fanining o‘quv dasturi asosida tayyorlandi. Uni tayyorlashda 
psixolog 
olimlar 
– 
M.I.Enikeyev, 
A.M.Chufarovskiy, 
E.G‘.G‘oziyev, V.M.Karimova, G‘.B.Shoumarov, S.V.Asyamov va 
boshqalarning ilmiy ishlaridan keng foydalanildi.

---

5