Z. N. Yulchiyeva kasbiy psixologiya

2) 
qobiliyatli o‘quvchilarning fikrlashi quyidagilar bilan:
a) 
miqdoriy va fazoviy munosabatlar, sonlar va belgilar 
simvolikasi sohalarida mantiqiy fikrlash qobiliyati; 
b) 
matematik materialni tez va keng umumlashtira olish; 
d) 
matematik mulohazalar jarayonida qisqacha aqliy xulosalar 
yordamida fikrlashga moyillik;
e) 
fikrlash jarayonlarining nihoyatda moslashuvchan va 
harakatchanligi;
f) 
yechishda ravshanlik, soddalik, ratsionallik va ixchamlikka 
intilish.
3) 
matematik axborotni xotirada saqlash va hokazo.
Matematik qobiliyatning borligini taxmin qilishga asos 
bo‘ladigan 
tashqi 
alomatlarni 
belgilash 
mumkin. 
Ular 
quyidagilardir: 
1. 
o‘quvchining matematikaga oid ochiq-oydin qiziqishini 
namoyish qilishi, hech kim majbur qilmasdan, o‘zining bo‘sh 
vaqtini sarflab, matematika bilan bajonidil shug‘ullanishga moyillik; 
2. 
muayyan matematik ko‘nikma va malakalarni odatdagidan 
kichikroq yoshda o‘zlashtirish qobiliyati; 
3. 
matematikani o‘zlashtirish sohasida tez siljib borish; 
4. 
matematik taraqqiyot va yutuqlarning yuqori darajasi. 
Psixolog M.G.Davletshin texnikaviy qobiliyat ustida tadqiqot 
ishlari olib borgan yetakchi mutaxassis hisoblanadi. Muallif 
texnikaviy qobiliyat deganda shaxsning individual psixik xusu-
siyatlaridan tuzilgan shunday o‘ziga xos birikmalarni tushunadiki, u 

---

160 
shaxsning texnikaviy faoliyatga yaroqlilik darajasini va u bilan 
muvaffaqiyatli ravishda shug‘ullana olishini aniqlaydi. 
M.G.Davletshin ham an’anaviy yo‘ldan borib, texnikaviy 
qobiliyatlarni ikkita o‘sha nomdagi tipga ajratadi hamda yetakchi 
tayanch xususiyatlarini o‘zgarishsiz qoldiradi. Lekin boshqalardan 
farqli o‘laroq, bunda yetakchi xususiyatlar rivojlangan texnikaviy 
fikrlash va fazoviy tasavvurdan iboratdir. Uning talqinicha, 
texnikaviy iste’dodli shaxs bo‘lish uchun unda