З. М. Бобур номли

ЭСТЕТИК ТАРБИЯ. Жисмоний тарбия билан эстетик тарбиянинг бир-бирига боғлиқлиги обьектив суратда, киши онгига боғлиқ бўлмаган ҳолда мавжуддир. Эстетик тарбия инсоннинг жисмоний камол топишига қаратилган жисмоний тарбиядан фарқ қилиб инсоннинг маънавий қобилиятларини таркиб топишини назарда тутади. Жисмоний тарбия киши соғлигини мустаҳкамлаб организмни ва сезги органларини ривожлантириб, ҳаракат маданиятини такомиллаштириб эстетик тарбия учун қулай шароит яратади. Шунингдек, спортчилар маънавий қиёфасини фазилатли қилиб, жисмоний гўзалликка интилиш уйғотиб, ҳаракатларни эстетик жиҳатдан чиройли бажаришга ундаб, жисмоний тарбия самарадорлигини орттиради.
Эстетик тарбиянинг вазифалари. Ўқувчиларнинг воқеликка эстетик муносабатлари қуйидаги вазифаларни ҳал этиш жараёнида таркиб топади:
1. Жисмоний маданият доирасидаги эстетик хис, дид, қараш ва ғояларни тарбиялаш.
2. Гавда гўзал бўлишига, ҳаракат нозик, оддий ва ифодали бўлишига интилишни тарбиялаш.
3. Ўзини ижодий томондан кўрсатиш, жисмоний тарбияда, жумладан, спортда янгилик излаш ва гўзаллик яратиш.
4. Эстетика нуқтаи назаридан тўғри, ахлоқий нормаларга мувофиқ иш тутишга ҳаракат қилишни тарбиялаш.
Эстетик тарбиянинг воситалари. Эстетик тарбия вазифалари аввало жисмоний тарбиянинг махсус воситалари, яъни жисмоний машқларнинг табиатдаги соғломлаштирувчи факторлар ва гигиена шароитларининг эстетик томонлари ёрдами билан ҳал қилинади. Жисмоний машғулотларни олиб бориш жараёнида қўлланиладиган бадиий тарбиянинг ўзига хос воситалари ҳам шуғулланувчиларнинг эстетик туйғуларига катта таъсир кўрсатади.
Жисмоний маданият намойишлари, спортчиларнинг оммавий чиқишлари жисмоний машқларнинг эстетик хусусиятларини намоён этади. Бундай байрамлар эстетик таъсир кучига қараб санъатга тенглашиб боради. Шуғулланувчиларнинг эстетик туйғуларига табиат гўзалликлари, жисмоний машқлар ва жисмоний ҳаракатлар, сайёҳлик, туризм ва алпинизм машқлари ўтказиладиган шароитлар ҳам таъсир этади. Эстетик тарбиянинг оддий шакли гигиеник талабларга риоя қилишдир. Шунингдек жисмоний тарбия жараёнидаги бадиий тарбия-мусиқа жўрлиги, ашула, рақс ҳамда кинофильмлар намойиши эстетик тарбия воситаси ҳисобланади.