‘z b e k ist o n r esp u b L ik a si oliy va 0 ‘rta maxsus ta’l im V a zir L ig I

100 ga yaqini yetib kelgan. Abu Ali ibn Sino o ‘zining bu asarlari
bilan o ‘rta asr Sharqi, xususan, 0 ‘rta Osiyo xalqlari falsafiy,
tabiiy-ilmiy, ijtimoiy-siyosiy va axloqiy fikrlar tarixiga buyuk hissa
qo'shishi bilan o ‘z davrida butun Sharqda ,,Shayx-ur-rais“
(„Olimlar boshlig‘i“) degan nom oladi.
Ibn Sinoning falsafiy qarashlarida tabiiy-ilmiy g'oyalarning
ustunligi ko‘zga tashlanadi. Buni uning ,,al-Qonun fit tibb“ asarida
ham yaqqol ko‘rish mumkin. Masalan, unda inson tanasini
boshqarib turuvchi tabiat qonunlari, inson organizmi bilan tabiiy
muhit aloqasi, inson va tabiatning o ‘zaro munosabati masalalari
o ‘z ifodasini topganligining guvohi bo'lamiz.
Ibn Sinoning falsafiy qarashlari, asosan uning „Ash shifo“
asarida uch katta yo'nalish — metafizika, fizik a va rriantiqda
o ‘zining yorqin ifodasini topgan. Bu sohalarga tayanib, metafizika:
ilohiyot, vujud va mavjudot, dunyoning boshlanishi, tuzilishi
va tarkibi haqidagi muammolarni o'rganadi. Fizika sohasi —
tabiatshunoslik masalalarini, jism, modda, ularning tuzilishi va
tarkibini o'rganish bilan bog'liq muammolarni o ‘z ichiga oladi.
Mantiq bo‘lsa — bilish metodi, to‘g ‘ri fikrlashni, aqliy bilish
shakllarini o ‘rganadi.
Ibn Sino bu asarlarida umumiy falsafiy masalalarni ikki
yo‘nalishga bo‘ladi. Ular: 1) nazariy; 2) amaliy masalalardan iborat
bo‘lib, o ‘z navbatida, har biri qator ilm sohalarini o ‘z ichiga
oladi.
0 ‘zining vujud, mavjudot, borliq haqidagi ontologik ta’limotida
vujudni ikkiga — vujudi vojib, ya’ni zaruriy vujud hamda vujudi
mumkinga ajratadi. Bunda vujudi vojib, hamma mavjud narsalaming
boshlang'ich — birinchi sababi, ya’ni Tangridir. Vujudi mumkin
esa, shu vujudi vojibdan kelib chiquvchi boshqa barcha borliqdagi