‘z b e k ist o n r esp u b L ik a si oliy va 0 ‘rta maxsus ta’l im V a zir L ig I

1 I. A. Karimov. 
0 ‘zbekiston XXI asrga intilmoqda, Asarlar, 7-jild, 
Т., ,,0 ‘zbekiston“ , 1999. 381-bet.
197

---

borliq belgilasa, individual ongni yakka kishining yoki shaxsning 
ijtim o iy tu rm u sh sh a ro iti, u n in g qaysi ijtim o iy g u ru h yoki 
jam oaga, ijtim oiy qatlam larga m ansubligi, u tu g ‘ilib o'sgan va 
tarbiyalangan oila sharoiti va, nihoyat, o ‘zining genetik ham da 
ruhiy to m o n lari belgilaydi.
Individ (yakka kishi) jam iyat bilan o ‘zaro cham barchas bog'liq 
bo'lgani kabi, individual ong ham ijtimoiy ong bilan o'zaro dialektik 
asosda bog'liq b o ‘ladi. Bu bog'liqlik shundaki, u lar o ‘zaro bir- 
birlariga ta ’sir va aks ta ’sir qiladi, bir-birlariga o ‘tadi va bir-birlarini 
boyitib boradi. U larning birini ikkinchisisiz tasaw ur qilib bo'lm aydi. 
Shaxs va jam iyat m a ’naviy kam olotining dialektik birligi shu bilan 
taqozo etiladi.
3 - §. Ijtimoiy ongning tarkibi
Ijtimoiy ong o ‘z tarkibiga ko‘ra: 
o ddiy va nazariy ong, ommaviy
o n g ,ijtim o iy r u h iy a t va m a fk u r a h a m d a ijtim o iy
o n g n in g
turli shakllaridan iborat boladi. U lar ijtimoiy ong tuzilishi va tarkibida 
o'zlarining tutgan o ‘rinlariga, ijtimoiy ong rivojlanishining darajasiga 
k o 'ra, ijtimoiy ongning quyi va yuqori bosqichlarini tashkil qilish- 
lari jihatidan bir-birlaridan farq qiladilar. Shu bilan birga, ular 
o ‘zaro bir-birlariga t a ’sir va aks ta ’sir qilib turuvchi, bir-birlari 
bilan cham barchas bog‘liq va aloqador, lekin, har biri o ‘ziga xos 
xususiyatlariga ega b o ‘lgan ijtimoiy ongning turli ko‘rinishlaridan 
iboratdir. Shu sababli ular bilan alohida-alohida tanishib chiqam iz.
a) Oddiy va nazariy ong
Ijtimoiy ong rivojlanishining darajasiga ko ‘ra: