‘z b e k ist o n r esp u b L ik a si oliy va 0 ‘rta maxsus ta’l im V a zir L ig I

tana
— 
ruhiyat
— та ’naviyatn
ing yig‘indisidir. Insonning biologik holati deganda, 
uning tanasida, y a’ni jism ida sodir b o 'lad ig an m orfofiziologik, 
genetik, asab-m iyasida ro ‘y bergan va berayotgan elektrokim yoviy 
o'zgarishlar, yoshi, irqi, jinsini xarakterlovchi alom atlar tushu- 
niladi. Insonning ruhiy holati haqida fikr-m ulohaza yuritganda, 
uning his-tuyg‘ulari, kayfiyati, xarakteri, irodasi, tem p eram en ti 
tushuniladi.
Insonning m a ’naviyati, jam iy atd a mavjud b o ‘lgan obyektiv 
sh art-sh aro itlar va subyektiv om illar, ayniqsa, b arch a ijtim oiy 
institutlar am alga oshirgan tarbiyaviy-m afkuraviy t a ’sir natijasida 
sh a k lla n g a n fa z ila tla r, x isla tla r, q o b iliy a tla r, m a la k a la rn in g
yig‘indisidir. M a ’naviyat insonning ijtim oiy qiyofasini vujudga 
k e ltiru v c h i g e n e r a to r v a z ifa s in i b a ja r a d i. M a ’n a v iy a tn in g
shakllanishida inson tafakkuri, xotirasi, ta sa w u ri, diqqati, irodasi 
ishtirok etadi, bisotida m avjud b o ‘lgan b u tu n bilim i, tajribasi, 
iste’dodi nam o yo n b o ‘ladi. X uddi shuning u ch u n h am inson 
ijtim oiy qiyofasini x arak terlo v ch i eng m u h im k o ‘rsatk ich — 
m a’naviyatdir.
189

---

4- §. Inson hayotining mazmuni va ma’nosi
Inson deb nom lanuvchi biosotsial mavjudot o ‘z hayotining
ch ek lan gan ligin i tushunib olish i bilan olam dagi boshqa tirik
m avjudotlardan tubdan farq qiladi. B oshqacha aytganim izda,
olam dagi tirik m avjudotlar ich id a faqat inson o ‘z u m rining
chegarasi, m uddati borligini tushunib yetadi. Inson bugunm i,
ertami o'zin in g o ‘lishini, y a ’ni o iim n in g muqarrarligini tushunib
yetgani uchun ham uning oldini olish, o ‘z hayotini uzaytirish,