‘z b e k ist 0n r espublik asio liy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

Ellin davlatlari va madaniyati. 
A leksandr boshliq yunon- 
m akedoniyaliklar istilosidan kevingi 300 yillik davr Sharq m am - 
lakatlari tarixi Ellin davlatlari tarixi bilan cham barchas b o g iiq d ir. 
Ellin davlatlari tarkibiga Yunoniston, M akedoniya, Misr, Eron, 
Turonning janubiy viloyatilari va 0 ‘rtayer dengizining sharqidagi 
m am lakatlar kirgan. Bu davlatlar M akedoniyalik A leksandr vafo- 
tidan boshlab m. av. 30-yillarga qadar um r ko'rgan.
Ellin davri qadim gi yunon v a Sharq dunyosining iqtisodiy, si­
yosiy va m adaniy jihatdan q o'shilib, bir-biriga ta ’sir etishi jarayoni 
davridir. Bu davrda Sharq m am lakatlari bilan G ‘arb davlaitlari o ‘rta- 
sida m adaniy aloqalar va savdo-sotiq ishlari ancha rivoj topgan.
Turon o ik a sid a g i janubiy viloyatlarga ham ellin m adaniyati 
kuchli ta ’sir etgan. Ayni paytda o ik a m iz n in g qadim gi m adaniyati 
ham ellin m adaniyatiga barakali ta ’sir k o ‘rsatgan.
Yuqorida ta'k id lab o'tilganidek. M akedoniyalik A leksandr va- 
fotidan keyin u istilo etgan o ik a la rd a Ptolom eylar. Salavkiylar, 
Yunon-Baqtriya, Pergam podsholiklari, M akedoniya va Yunoniston 
kabi davlatlar qaror topadi.
Ptolomeylar podsholigi. 
M akedoniyalik A leksandr vafotidan 
so 'n g M isrda Ptolom ey va ptolom eylar boshqargan kuchli e l­
lin davlati qaror topadi. Ptolom ey M akedoniyalik A leksandrning 
m ashhur lashkarboshilaridan biri edi. Shuning uchun davlatning 
nomi ham Ptolom eylar podsholigi deyilgan. Bu podsholikka A frika 
shim olidagi K irenaika. K ipr oroli, Janubiy Suriya, Finikiya, K ichik 
O siyoning janubiy va g ‘arbiy sohilidagi jo y lar, yunon shaharlari 
va Egey dengizidagi ay rim orollar ham. kirgan. B u o ik a la r o 'z m a­
halliy boshqaruvini saqlab qolgan b o is a la r ham ptolom eylar tayin
281

---

etgan noiblarning nazorati ostida ish olib borganlar. Ptolom eylai 
quruqlikda ham da dengizda kuchli q o 'sh in g a ega b o 'lib , quruqlik 
va dengizdagi y o ila rn i nazorat qilib turganlar.
B u o 'lk a d a yerning katta qismi podsho va uning am aldorlari 
q o 'lid a b o 'lib , unda korandalar-yollanib ishlovchilar ishlar edi. 
Yerning bir qismi m ayda dehqonlar ixtiyorida b o 'lib , ular podsho- 
likka m uayyan m iqdorda soliq to 'la b turganlar. B u davrda qullarni, 
korandalarni ezish ju d a kuchaygan. D ehqonlar asosan g 'a lla , p o li/. 
z ig 'ir v a bog'dorchilik ekinlarm i ekkanlar.
P tolom eylar davrida hunarm andchilik va savdo-sotiq ancha 
rivoj topgan bo'lib. savdogarlar uzoq v ay aq in d ag i m am lakatlar bi­
lan qizg'iri savdo ishlarini olib borganlar.
Ptolom eylai- podsholigi salavkiylar bilan olib borilgan tinim siz 
urushlar natjasida kuchsizlanib qolgan. M . avvalgi 30-yilda ptolo­
m eylar m ulki hisoblangan M isr R im ga q o 'sh ib olingach. podsholik 
o 'z m ustaqilligini yo'qotgan.