‘z b e k ist 0n r espublik asio liy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

5-§. 0 ‘rta podsholik davrida Qadimgi Misr
(m. av. XXI-XV1II asrlar)
Qadimgi podsholikning yemirilishi. 
M isr f i r avnlari, ruhoniy 
va a ’yonlari ulkan ehromlar, saroy lar va ibodatxonalar qurilishi­
ga k o 'p lab m ablag‘ sarf etganlar. U larning kundalik turm ushi 
va dabdabali hayoti uchun ham behisob boyliklar sarf qilinardi. 
Tashqi m am lakatlarga uyushtirilgan bosqinchilik urushlari oddiy 
xalq boshiga o g i r m usibatlar olib kelar edi. Qadimgi podsholik­
ning oxirlariga kelib m am lakatdagi hokim liklar - nom lar (kichik 
davlatlar) fir'avn larga itoat etmay, m ustaqil b o iish g a intilganlar. 
Soliqlar m iqdorining ortishi va q o ‘shim cha m ajburiy xizm atlar 
oddiy xalqning sabr kosasini to id irib , m am lakatda q o 'zg 'o lo n lar 
boshlanishiga sabab b o ig a n .
48

---

Q adim gi podsholikning oxirlariga kelib m arkaziy hokim iyat 
zaiflashgan. M. av. X X III asrda m am lakat yana m ayda nom larga 
b o 'lin ib ketgan. M ayda nom lar esa bir-birlari bilan qonli urushlai* 
olib borganlar. Shu tariqa M isrda Qadim gi podsholik inqirozga 
uchrab, m am lakatda tarqoqlik davri boshiangan.
0 ‘tish davrida Misrdagi ahvol va 0 ‘rta podsholikning tash­
kil topishi (m.av. XXI - XVIII asrlar). 
M isrda tarqoqlik davri 
m. av. XXIII asr o 'rtalarig ach a davom etgan. Bu davrda m am ­
lakat x o 'jalig i ishdan chiqqan. Kanallar. suv om borlarini o 't, loyqa 
bosib. su g 'o rish tarm oqlari yaroqsiz b o 'lib qolgan. N il sohilidagi 
unum dor yerlar botqoqlikka va to 'q ayzorlarga aylangan. H unar­
m andchilik, savdo-sotiq va chorvachilik ham izdan chiqqan.
M arkazlashgan M isr davlatining yem irilishi va parchalanishi- 
dati q o 'sh n i qabilalar foydalanganlar. U lar M isrga bostirib kirib, 
m am lakatni vayron qilib, boyliklarini talab qaytganlar. Q adim gi 
podsholikning m arkazi M em fis ham inqirozga uchragan va huvillab 
qolgan. U nda hukm ronlik qilayotgan 8-sulola vakillari m am lakatni 
birlashtirishning uddasidan chiqolm agan.
M . av. X X I asr o x irlarig a k elib M isrni q ay tad an b irlash tirish
uchun kurash boshiangan. M isrni y a n g id an b irlash tirish shim ol 
b ilan ja n u b d a b ir v aqtd a boshlandi. S him oliy M isrdagi dav- 
latlarni b irlash tirish ishiga G erak leo p o l sh ahrin in g hu km dorlari 
b o slichilik qilgan. G erakleopol po dsh o lari sh im o ld ag i davlatiar- 
ni b irlash tirib o siy o lik va liviyalik k o 'c h m a n c h ila rn i m am lakat- 
dan h aydab chiqaradi. U lar ikki p o d sh o lik n i b irlash tirib o 'z la rin i 
Y uqori v a Q uyi M isr podshosi deb e ’lon qilgan. A m m o 9 -1 0 - su­
lola po d sh olari m am lakatn i o 'z q o 'lla rid a uzo q vaqt saqlab qola 
olm aganlar. S hundan s o 'n g M isr ja n u b id a m am lakatni b irlash t­
irish ish ig a F iva h u k m d orlari b o sh ch ilik qilgan. 11-sulola huk- 
m dori M entux atep G erakleop o l p o d sholari ga qarshi k u rashib. 
Yuqori va Q uyi M isrni b irlash tirib m ark azlashg an M isr davlalini 
q ay ta tiklagan. F iva yag on a M isr d avlatin in g p o y tax ti b o 'lib q o l­
gan. Bu d avrda 1 1 -1 3 -su lo la v ak illari M isrd a p o d sh o lik qilgan. 
B u M isr tarix id a O 'rta pod sh o lik n o m i bilan m a sh h u r b o 'lg a n .
49

---

0 ‘rta podsholik davri M isrda m. av. 2 2 5 0 -1 750-yillarda davom 
etgan. Bu davrda M isr qo 'shinlari piyodalardan iborat edi. 0 ‘rta 
podsholik davrida fir'av n lar q o ‘shni m am lakatlarga talonchilik 
va bosqinchilik yurishlari qilganlar. M isr q o 'sh in i N ubiya. Sinay, 
Finikiya, Falastin va hatto Frot daryosi sohillarigacha kirib borgan. 
F ir’avnlar b o'y sundirilgan o 'lk alard an mis, oltin, kum ush. qora 
y o g 'o ch , qim m atbaho buyum lar, k o ‘p m inglab asir va chorva mol- 
larini haydab olib ketganlar.