‘z b e k ist 0n r espublik asio liy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

Misr 
ehrom-
lari. 
Q adim gi M isr 
ehrom lari, y a ’ni pi- 
ram idalari 
ja h o n
m e ’m o r c h i l i g i n i n g
eng noyob obidalari- 
dan biri hisoblanadi. 
E hrom lar asosi uch, 
to 'r t va k o 'p burchak- 
li geom etrik shaklda

---

b o 'lib , asosi keng, y uqori tom oni torayib borgan v a uchburchak 
shaklga ega bo 'lgan.
Q adim gi podsholik davrida M isr fir’avnlari va a ’yonlari o'zlari 
uchun toshdan ulkan sag ‘ana - ehrom lar qurdirganlar.
Bu ehrom larni bizdagi va boshqa joylardagi m aqbaralarga qiyos 
qilish mum kin. Bunday m aqbaralarga vafot etgan fir’avnlar, ular­
ning oila a ’zolari va am aldor-a’yonlari dafn etilgan. Ehrom -m aq- 
baralar o ’zining kattaligi va salobati bilan kishini hayratga soladi. 
Ayni paytda ehrom lar fir’avn va am aldorlar kuch-qudratining ramzi 
ham b o ’lgan. M isrda qurilgan eng katta va hasham atli ehrom lar Jos- 
yer va Hufu maqbarasidir. M em tis shahri yaqinida m. av. 2600-yilda 
to'rtinchi sulola fir’avni X ufu qurdirgan m aqbara o'zining ulkanligi 
va hasham ati bilan kishini lol qoldiradi. Ehrom ning tom onlari 250 
metr b o'lib, uning atrofini aylanib chiqish uchun sayyoh bir kilo- 
metr y o 'l bosishi kerak. O 'z davrida uning balandligi 150 m etrdan 
ziyod bo'lib, hozirgi holati 146 metrdir. U ni qurish uchun ikki m il­
lion uch yuz m ing dona taroshlangan tosh ishlatilgan. Ehrom lam ing 
xom ashyosi b o'lgan toshlar N il daryosining o 'n g sohili b o 'ylab
ch o 'zilg an arab qirlaiidagi tosh konlaridan qazib olingan ham da sil- 
liqlanib, sollarga ortilgan holda suv y o 'li bilan olib kelingan. Tosh-
47

---

lar pastda taroshlanib. silliqlangan. M aqbara qurilishiga taroshlab 
tayyorlangan toshlam ing eng kichigi ikki yarim tonna, kattasi esa 
o 'n besh tonnadan iborat b o ig a n . Yunon tarixchisi Gerodotning 
yozishicha, bu ehrom raaqbara 2 5 -3 0 yil m obaynida qurilgan ekan. 
U ning qurilishida 100 m ingdan ortiq kishi doim iy ravishda ishlagan. 
M aqbara toshlari silliqlanib bir-biriga shunday zich qilib terilganki, 
toshlar o ralig'iga M isrga tashrif buyurgan fransuz im peratori N a­
poleon Bonapart qilichining tig ‘i ham sig‘m agan ekan. Ehrom lar 
Q adim gi M isr m e’m orchiligining eng noyob yodgorliklaridan biri 
hisoblanadi. Olim lar Xufu m aqbarasini dunyodagi yetti m o'jizaning 
biri hisoblaydilar. Ehrom larni qurishda silliqlangan katta-kichik ba- 
haybat tosh plitalarini yuqoriga sudrash usuli bilan olib chiqilgan 
b o is a kerak. Shubhasiz, bu ishda m e’m orlar q o i kuchi va ishchi 
hayvonlar - h o ‘kizlardan foydalangan b o ‘lsalar ajab emas. Ehrom - 
larga ishlatilgan ulkan toshlarni yuqoriga chiqarish masalasi olimlar 
orasida turli bahslar kelib chiqishiga sabab b o ig a n . Fikrim izcha, 
toshlarni yuqoriga olib chiqish uchun pastdan yuqoriga y o ‘g ‘on- 
y o 4g ‘on to ‘sinlardan m axsus k o ia rm a qurilgan. To'sinlarni yo'nib, 
silliqlab, unga yog‘, moy surilgan ham da toshlar sirg'antirish usuli 
bilan yuqoriga chiqarilib joylashtirilgan b o iis h i mumkin.