‘z b e k ist 0n r espublik asio liy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

Tarixiy manbalaming aniq sanalari yozib qosyilgan taqdirda-
gina ular muayyan ahamiyatga ega boiadi. Tarixchilar voqea va
hodisalarning zamonini, davrini va sanasini aniqlash uchun ikki xil
xronologiya: mutlaq va nisbiy xronologiyadan foydalanadi. Birin-
chisi absolyut ya’ni mutlaq xronologiya b o iib , unda voqealar-
ning mingyilligi, m.av. uchinchi, ikkinchi va birinchi ming yilliklar,
ya’ni m. av. XXV -X IV asrlar bilan belgilanadi. Aleksandming
Sharqqa yurishi va urushlari (m.av. 334-325), Isroil-Yahudiy pod-
shosi Dovudning podsholik qilgan yillari (m. av. 1000-965), uning
o ‘g i i Sulaymonning podsholik yillari (m.av. 965-935) va boshqa-
lar. Bu tarixdagi absolyut - aniq sanalardir.
Ikkinchisi nisbiy xronologiya b oiib , imda vaqt birliklari
qoilanilmaydi, balki bir voqea ikkinchi voqeadan oldin yoki keyin
sodir b oigan i ko‘rsatilib, voqealarning izchilligi belgilanadi. N is­
biy xronologiya ko‘proq arxeologiya, geologiya, paleoantologiya,
paleoklematologiya maiumotlaiiga asoslanadi hamda voqea-hodisa-
ning nisbiy sanasini aniqlashda qoilaniladi.
Shunday qilib Qadimgi Sharq tarixining sanasini aniqlashda,
asosan absolyut - mutlaq xronologiyadan foydalaniladi.
Yana shuni ham ta’kidlab o ‘tish joizki Qadimgi Sharqdagi har
bir davlat tarixi muayyan davrlarga boiinadi. Jumladan, Qadim­
gi Misr beshta, Qadimgi Ossuriya uchta, Xett daviati ikkita, Xi­
toy to‘rtta tarixiy davrlarga b o iib o‘rganiladi. Shuningdek, har bir
tarixiy davrda sodir boigan voqea hodisalarning absolyut sanasi
belgilanadi.
Bulardan tashqari Qadimgi Sharqda sulolaviy davrlashtirish
ham mavjud b o iib , bunda muayyan oila vakillarining davlatni
meros tariqasida boshqaruvi tushuniladi.

---