‘z b e k I s t n r e s p u b L ik a s I o liy va ‘rta m a X s u s ta’l im V a zir lig I m. P. Boltabayev, M. S. Qosimova



Download 4,65 Mb.
Pdf ko'rish
bet51/147
Sana23.12.2022
Hajmi4,65 Mb.
#895101
1   ...   47   48   49   50   51   52   53   54   ...   147
Bog'liq
Boltabayev M.P.Kichik biznes va tadbirkoplik

5.3. J- ja d v a l
«Jahongir» kichik korxonasining investisiyalashtirilgan loyihalar
bo‘yicha foydalilik koeffisiyentlarining hisob-kitobi
L oyiha
K o ‘z d a tu tilg a n
x a ra ja tla r s u m ­
m a s i,m in g s o ‘m
K o 'z d a tu tilg a n
d a ro m a d la r s u m ­
m asi, m in g s o 'm
F o y d a lilik
k oeffisiyenti
R a n g la r
A
600
840
1,4
1
В
900
1305
1,45
2
V
300
390
1,3
3
G
700
770
1,1
4
D
1200
1260
1,05
5
U shbu jadv aldan ko'rinadiki, agar kichik korxona 2,5 m ln. 
so ‘mlik loyihalam i investisiyalashtirish im koniyatiga ega b o ‘lsa, 
bu m ablag'lam i А, В, V va G loyihalar uchun sarflash m aqsadga 
m uvofiq b o ‘lib, ju d a katta darom ad keltirish im koniyati b o 'lsad a, 
D loyihadan voz kechish zarurdir.
Agar foydalilik koeffisiyentiga e ’tibor berm asdan, faqat ko‘zda 
tu tilg a n d a ro m a d la rn in g m ak sim al m iq d o rla rig a k o 'r a ish 
yuritilganda D , В va V variantlar tanlangan b o ‘lardi. B unda jam i 
xarajatlar 2,4 m ln. so 'm n i tashkil etgan holda, korxona d arom ad i


2,955 mln. so 'm n i tashkil etardi. A gar foydalilik koeffisiyenti ni 
hisobga olib tuzilgan investisiya loyihasini am alga oshirganda, 
olinadigan darom ad hajmi 3,305 mln. so'm ni tashkil etishi m um kin 
edi.
Yuqorida ta ’kidlanganlardan tashqari, am alda bo'lishi m um kin 
b o 'lg an kom pleks loyihalarni e ’tiborga olish ham lozim . Bu h am
investisiya m ablag'larini ajratishning variantlaridan bin bo'lib, bunda 
m a’lum bir loyiha bir vaqtda boshqa bir loyiha bilan parallel am alga 
oshirilishi m um kin. M asalan, yangi sex qurilishi b utun zavodga 
xizm at qiladigan energetika yoki tozalash inshootlari rekonstruk- 
siyasi uch un m a ’lum darajada m ablag' qo'yishni talab etadi.
Bunday holda ikkala investisiya m ablag'ini sarflash loyihasining 
ham foydalilik koeffisiyentini hisoblab chiqish lozim. Bunda ushbu 
koeffisiyentlarning individual darajalariga e ’tibom i qaratish shart 
em as. M isol u ch u n , firm ada 600 m ing so 'm m ablag' sarflab, 840 
m ing so 'm d aro m ad keltiradigan loyiha bor. B unda foydalilik 
koeffisiyenti 1,4 (840/600) ni tashkil etadi. Lekin, shu bilan birga
firm a um um zavod xo'jaligini takom illashtirishga yana 100 m ing 
so 'm sarflashi zarur.
Bu esa darom adlilikni faqat 60 m ing so 'm m iqdoridagina 
o'sishiga olib keladi yoki boshqacha qilib aytganda, bu loyiha bo'yicha 
foydalilik koeffisiyenti 1 dan kichik b o 'lib , 0,6 (60/100) ni tashkil 
etadi. Biroq agar o 'z a ro bog'liq b o 'lg a n ushbu loyihalar b o 'y ich a 
investisiyalar m iqdori va kutilayotgan darom adlarni qo'shsak, bunda 
birinchi holatda 700 m ing so 'm (600+ 100), ikkinchi h alatd a esa 
900 m ing s o 'm (840+60) kelib ch iq ish in i ko'ram iz. S h u n d ay
qilib, um um iy (integral) foydalilik koeffisiyenti 1,29 (900/700) 
ni tashkil etadi, y a ’ni 1 dan an ch a yuqori. Bu esa bizga ikkala 
loyihani bir vaqtda am alga oshirish u ch u n qancha m ablag' sarflash 
mum kinligini ko'rsatadi.
Qisqa xulosalar
Yangi biznes korxonalarini tashkil qilish bir necha bosqichdan 
iborat. U lar ta ’sis etilgan joyidagi m ahalliy hokim iyat organlari 
tom onidan davlat ro'yxatidan o'tadi. D avlat ro'yxatidan o'tkazilgan


k o rx o n a g a : h o k im iy a tn in g k o rx o n a n i d a v la t r o 'y x a tid a n
o'tkazilganligi to 'g 'risidagi qarorlaridan ko 'chirm a, hokim iyat 
ro'yxatidan o'tkazilgan va tasdiqlangan korxona N izom i ham da 
korxonaning ro 'yxatdan o'tkazilganligi to'g'risidagi davlat orderi 
topshiriladi.
K orxona faoliyatini olib b orishda biznes-reja m u h im rol 
o'ynaydi. Biznes rejaning tuzilishi va m azm uni q a t’iyan chegara- 
lanmagan. Fikrimizcha, etti bo'lim dan iborat biznes reja eng maqbul 
biznes rejadir.
Kichik biznes va xususiy tadbirkorlik faoliyatini tahlil qilishda 
foydalilik koeffisenti usulidan foydalanish oddiyligi va qulayligi 
bilan ajralib turadigan usul b o'lib, u etarlicha asosli qarorlar qabul 
qilishga yordam beradi.

Download 4,65 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   47   48   49   50   51   52   53   54   ...   147




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish