5-mavzu: Saqlash omborlarini loyihalash va loyihani tanlash. Reja

5-mavzu: Saqlash omborlarini loyihalash va loyihani tanlash.
Reja:
1. Texnologik sxemani tanlash.
1.1. Texnologik sxemalarni tanlashda asosiy shartlar.
1.2. Texnologik sxemalar.
2 .Xom ashyo xisobi.
2.1 .Xom ashyoni zavodga olib kelish grafigi.
2.2 .Liniyaning ishlash grafigi.
2.3 .Xom ashyo va materiallarni sarflash normasi.
2.4 .Xom ashyo va matriallarga bo‘lgan talab.
Adabiyotlar : 2,10,12.
Tayanch so‘z va iboralar: texnologik sxema, qo‘shimcha materiallar, sarflash normasi.
1.Texnologik sxemasini tanlash
Loyihaning texnologik qismi texnik-iqtisodiy asoslash qismi, tayyorlanadigan mahsulotning assortimenti aniqlangandan keyin ishlab chiqariladi. Birinchi navbatda bitta mahsulotni tayyorlash uchun texnologik sxemalar va ishlab chiqarish liniyalari tanlanadi.
1.1. Texnologik sxemalarni tanlashda asosiy shartlar
Texnologik sxemalar tasdiqlangan ishlab chiqarish instruksiyalar, tegishli adabiyotlar va ilg‘or korxonalarning yutuqlari asosida tanlab olinadi. Loyihalanadigan texnologiya eng avval mahsulotni yuqori sifatini ta’minlash lozim. Masalan, mevali sharbatni (mag‘izsiz) presslash yoki diffo‘zion usul bilan tayyorlash mumkin. Diffo‘zion usulda sharbat ko‘p miqdorda olinadi, lekin uning sifati presslangan sharbatning sifatidan ancha past bo‘ladi. Shu sababli ichimlik sharbatlar faqat presslash usuli, yarimfabrikat sharbatlar esa diffuzion usul bilan olinadi.
Muxim ko‘rsatkichlardan biri mahsulotning chikishi. Yuqori sifatli mahsulot ishlab chiqarishi bilan chiqindilar va yo‘qotishlar kam bo‘lganligi, texnologik sxemasi yaxshi tanlanganligini ko‘rsatadi. Masalan, tomat pastani ishlab chiqarishda xom ashyo qirg‘ichga tushishdan oldin qizdirilmaganda chiqindilar 4-4,5%, qizdirilganda 12-13% tashqil etadi.
Uzluksiz ishlash sxema davriy sxemadan qulayrok. Uzluksiz sxemada texnologik uskunalarning ishlab chiqarish quvvati oshadi, yo‘qotishlar kamayadi.
Tanlangan texnologik sxema to‘liq yoki qisman mexanizatsiyalashagan va avtomatlashtirilgan bo‘lishi shart. Tomat pasta, mag‘izli sharbatlar, pyure, povidlo, sabzavotli ikra, ko‘k no‘xat konservalarni ishlab chiqarish liniyalarni yuqori darajada avtomatlashtirish va mexanizatsiyalash mumkin. Kompot, marinad, murabbo, gushtli konservalar ishlab chiqarishda bunga erishish ancha qiyin.
Keyingi shart-texnologik sxemalar ratsional, bo‘lishi kerak ya’ni elektroenergiya, bug‘, suv, sovuqlik, ishchi kuchni minimal miqdorda, talab qilishi kerak. Masalan, tomat-pasta ishlab chiqarishda ko‘p korpusli bug‘latgichlar, mahsulotdan ajralgan bug‘lardan foydalanish-ratsional texnologik sxema bo‘lib bug‘ sarfini kamaytirishga yo‘l beradi.
Texnologik sxemalarda barcha jarayonlar ketma-ket ko‘rsatiladi, sxemada qo‘shimcha komponentlar, konserva idishlarni kelishi, chiqindilarni olib ketilishi ham ko‘rsatiladi.