Z. A, G‘iyosov

Ma’muriy jazo turlari va ularni qo‘Ilash tartibi

0 ‘zbekiston Respublikasining Ma’muriy javobgarlik haqidagi kodeksiga muvofiq ma’muriy huquqbuzarlik sodir etganligi uchun quyidagi ma’muriy jazo choralar qo‘llanishi mumkin: jarima; ma’muriy huquqbuzarlikni sodir etish quroli hisoblangan yoki bevosita uning predmeti bo‘lgan ashyoni haqini toiash sharti bilan olib qo‘yish; ma’muriy huquqbuzarlikni sodir etish quroli hisoblangan yoki bevosita uning predmeti bo‘lgan ashyoni musodara qilish; muayyan shaxsni unga berilgan maxsus huquqdan mahrum qilish; ma’muriy qamoqqa olish ( 0 ‘zR. MJhK 23-modda).
Shu bilan birga ma’muriy huquqbuzarlikka asosiy yoki asosiy va qo‘shimcha jazo belgilanishi mumkin. Ta’kidlash lozimki, ashyolami haqini to‘lash sharti bilan olib qo‘yish yoki musodara qilish ham asosiy, ham qo‘shimcha ma’muriy jazo tariqasida qo'llanishi mumkin ( 0 ‘zR. MJhK 24-modda).
Tibbiy xodimlarning ma’muriy kasb huquqbuzarliklari uchun aksariyat holatlarda jarima ko‘rinishidagi ma’muriy jazo belgilanadi.
Jarima davlat hisobiga pul undirish bo‘lib, uning miqdori huquqbuzarlik sodir etilgan vaqtdagi, davom etayotgan ma’muriy huquqbuzarlik uchun esa bu huquqbuzarlik aniqlangan vaqtdagi belgilab qo‘yilgan eng kam oylik ish haqidan kelib chiqqan holda belgilanadi. Fuqarolarga va mansabdor shaxslarga solinadigan jarimaning miqdori farqlanadi. Ya’ni, fuqarolarga solinadigan jarimaning eng каш miqdori eng kam ish haqining ellikdan bir qismidan, mansabdor shaxslarga esa - o‘ndan bir qismidan kam bo‘lmasligi kerak. Fuqarolarga solinadigan jarimaning eng ko‘p miqdori eng kam oylik ish haqining besh baravaridan, mansabdor shaxslarga esa - o‘n baravaridan oshmasligi kerak. Ayni vaqtda, istisno holatlarda alohida turdagi huquqbuzarliklar uchun fiiqarorlarga - eng kam ish haqining yuz baravarigacha va mansabdor shaxslarga esa - yuz ellik baravarigacha miqdorda jarima solinishi mumkin ( 0 ‘zR. MJhK 25-modda).
Qonunchilikka muvofiq joylardagi mahalliy davlat hokimiyati organlari jamoat tartibini saqlashga doir masalalar yuzasidan, basharti bu masalalar ushbu Kodeks bilan tartibga solinmagan bo‘Isa, shuningdek tabiiy ofatlar va eidemiyaga qarshi kurash masalalari bo‘yicha ulami buzganlik uchun ma’muriy javobgarlikka torish nazarda tutilgan qarorlar qabul qilishi mumkin ( 0 ‘zR. MJhK 6-modda). Bunday holatlarda joylardagi mahalliy davlat hokimiyati organlarining qarorlari bilan belgilanadigan jarimaning eng ko‘p miqdori fuqarolarga eng kam ish haqining uch baravaridan, mansabdor shaxslarga esa - besh baravaridan oshmasligi kerak ( 0 ‘zR. MJhK 25-modda).
Ashyolami haqini to‘lash sharti bilan olib qo‘yish yoki musodara qilish ko‘rinishidagi jazo turlari xususiy tibbiy yoki farmatsevtika amaliyoti sohalarida qo‘llanilishi mumkin.
Ma’muriy huquqbuzarlikni sodir etish quroli hisoblangan yoki bevosita uning predmeti boigan ashyoni haqini to‘lash sharti bilan olib qo‘yish, shu ashyoni majburiy tarzda tortib olib, uni keyinchalik sotishdan iboratdir. Bunda tushgan pul ashyoning
sobiq egasiga tortib olingan ashyoni sotish harajatlarini chegirib tashlagan holda topshiriladi. Musodara qilish esa shu ashyoning haqini to‘lamasdan majburiy tarzda davlat mulkiga o‘tkazishdan iboratdir. Musodara qilish haqida qaror tuman (shahar) sudining ma’muriy ishlar bo‘yicha sudyasi, soliq va bojxona idoralari tomonidan qabul qilinadi.
Qonunchilikda ma’muriy jazo qo‘llashning ma’lum bir muddatlari ko‘zda tutilgan ( 0 ‘zR. MJhK 36-modda). Ya’ni, ular huquqbuzarlik sodir etilgan kundan boshlab, davom etayotgan huquqbuzarliklar uchun esa, huquqbuzarlik aniqlangan kundan boshlab ikki oydan kechiktirmay qo‘llanilishi mumkin. Ushbu muddatlar ashyoni bojxona organlari tomonidan musodara qilish holatlariga tatbiq etilmaydi.
Shuningdek, jinoyat ishi qo‘zg‘atishni rad etish yoki jinoyat ishini to‘xtatish to‘g‘risida qaror qabul qilingan holatlarda ham ma’muriy jazo belgilash muddati farqlanadi. Bu kabi holatlarda jinoyat ishi qo‘zg‘atishni rad etish yoki jinoyat ishini to‘xtatish to‘g‘risida qaror qabul qilingan kundan boshlab bir oydan kechiktirmay qo‘llanilishi mumkin.