Yusupova nargiza shakirovna jismoniy madaniyat nazariyasi va metodikasi

6.1. So‟zdan foydalanish metodi 
O‟qituvchi o‟z faoliyatini asosan so‟z yordamida (konstruktivlik, 
tashkilotchilik, izlanuvchanlik orqali) amalga oshiradi, shuningdek o‟quvchilar 
bilan o‟zaro muloqat va munosabat o‟rnatadi. So‟z ta‟lim jarayonini faollashtiradi, 
aytarli to‟la va aniq tasavvurning shakllantiradi, ta‟limning vazifasini chuqurroqhis 
qilish va fikrlashga yordam beradi. So‟z yordamida o‟qituvchi o‟quv materialidan 
foydalanadi, uning o‟zlashtirilishi natijasini ba‟olaydi va tahlil qiladi, bu bilan 
o‟quvchini o‟z-o‟zini ba‟olashga o‟rgatadi. Va nihoyat, so‟z bo‟lmaganda, 
o‟qituvchi ta‟limning barcha jarayoniga xosholat-larni, o‟quvchining xulqi yurish-
turishi va boshqa shu o‟xshash jarayonlarni boshqara olmagan bo‟lar edi. 
Shunday qilib, o‟qituvchi so‟zning ikki funkstiyasidan foydalanish imkoniga 
ega: birinchisi - so‟zning maonosi orqali o‟qitilayotgan materialning mazmunini 
ifodalash; ikkinchisidan emostionallik - o‟quvchining hissiyotiga ta‟sir etishi 
funkstiyalari.
So‟zning ma‟nosi harakat vazifasini hal qilishda o‟quvchilar uchun uni 
mazmunini tushunarli ifodalaydigan bo‟lsin. B.A.Ashmarin quyidagi uslubiy 
tavsiyalarni taklif etadi.

---

70 
1. So‟z ma‟nosining mazmuni
o‟quvchilar xususiyatlari va ta‟lim 
vazifalariga muvofiqlashgan bo‟lishi; Yangiharakat faoliyatini o‟zlashtirishdan 
avval dastlabki tushuntirishdan foydalanish, bu bilanharakat faoliyati asosini 
anglash va so‟ngharakat texnikasini detallarini bayon qilish va unga tushunib etish.
2. So‟zdan foydalangan
holda o‟zlashtiriladigan harakat faoliyatini 
foydasini tushuntirish. Masalan, bolalar tirma-shib chiqishning erkin usulini bir oz 
bilganliklari sababli, kqpincha koordinastiya talab qiladigan uch usul bilan 
tirmashib chiqishni o‟rganish xo‟ishi pasayishi yuz beradi. Tushunarli tarzda bu 
usulning afzalliklari tushunarli so‟zlab berilsa, o‟zlashtrishga salbiy munosabatni 
yo‟qqa chiqarish mumkin. 
3.