Yusupova nargiza shakirovna jismoniy madaniyat nazariyasi va metodikasi

Ko‟rsatish tushuntirish bilan, 
tushuntirishni ko‟rsatish bilan ifodalash, tuzatishlar ko‟rsatmalar 
vahokazolar bilan qo‟shib olib borilgan
o‟quv-tarbiya jarayoni amaliyotda o‟z 
samarasini tez ko‟rsatadi. Shug‟ullanuvchilarning barchasi uchun yaraydigan, 
ta‟lim sharo-itining barchasi sharoitiga mos keladigan usuliyatlar umuman yo‟q 
desak xato qilmagan bo‟lamiz. Amaliyotda qaysi bir usuliyatni universal metod 
sifatida yuqori ba‟olasak, uni barcha o‟qituvchi qo‟llay boshlaydi, bu o‟z 
navbatida, o‟qituvchi ijodkorligini chegaralab qo‟yadi, o‟quvchining barcha 
imkoniyatla-ridan foydalanish imkonini bermaydi. Bu fikr P.F. Lesgaft tomonidan 
obrazli tarzda ifodalangan: “aytish mumkinki: “Usul-bu men”. Usul shundan 
iboratki, bilimli, tushunadigan o‟qituvchi o‟z ishini o‟zi olib boraveradi”. 
Ta‟lim usuliyatlarini tavsifi
. O‟quvchilarning bilimla-rini oshirish, malaka 
va ko‟nikmalarni egallash uchun ta‟lim metodlari uch guruhga ajratiladi.har bir 
guruh bir necha xil metodlarni o‟z ichida mujassamlashtirgan. Mujassamlashtiril-
gan usuliyatlarni jismoniy tarbiya ta‟limi jarayonidagi o‟rniga ko‟ra so‟zdan 
foydalanish, ko‟rgazmalihis qilish va amaliy usuliyatlar deb guruhlanadi va 
ulardan pedagogik jarayonda keng foydalaniladi.
O‟qitishning usuliyatlari 
So‟zdan 
foydalanish 
usuliyatlari 
Ko‟rgazmali his 
qilish usuliyatlari 
 
Amaliy usuliyatlari 
 
Hikoya
Ifodalash 
Tushuntirish 
Ko‟rsatish, namo-
yish etish, plakat-
lar, 
Kinogram-
Qatoiyan 
va 
qisman reglament-
lashtirish 
O‟yin 
va 
musobaqa 

---

69 
Suhbat 
Muhokama 
Topshiriq 
Ko‟rsatma 
Baxolash 
Buyruq
malar, 
doskaga 
bo‟r bilan chizish, 
o‟quvchilarni o‟zi 
chizgani, maketlar, 
modellar, rang va 
tovush signallar 
vaharakatni 
bir 
butunligicha to‟la 
o‟rgatish 
Usuliyatlarning mavjud uch guruhi orqali o‟zlashtirilgan faoliyati bilan 
organizmning turli analizatorliri tizimi yordamida tanishtirish taominlanadi: 
o‟quvchi eshitadi, uqadi, o‟ziharakat jarayoninihis qiladi. Ishga ikkala signal 
sistemasi jalb qilinadi.harakat faoliyatini o‟qitishda amaliy usuliyatlar mu‟im 
a‟amiyat kasb etadi. Birinchisi ikkinchisiga poydevor qo‟ysa, uni qurib bitirish – 
yaoniharakat faoliyatining ijrosi o‟yin yoki musobaqa usuliyati orqali amalga 
oshiriladi.