86
BMTning asosiy organlari ham, yordamchi organlari ham u yoki bu darajada
inson huquqlari, shu jumladan, bola huquqlarini himoya etishga taalluqli masalalar
bilan ham shug‘ullanadilar.
Shuni ta’kidlash k rakki, BMT Nizomining 13-moddasiga binoan, Bosh
Assambl yaning vazifasi asosan o‘rganish va tadqiq etish ishlarini uyushtirish
hamda tavsiyalar b rishdan iborat. Bola huquqlari muammolarini o‘rganish hamda
tadqiq etish ishlarini, odatda, Bosh Assambl yaning topshirig‘iga binoan Iqtisodiy
va ijtimoiy k ngash hamda uning yordamchi organlari, ixtisoslashtirilgan
muassasalar va BMT Bosh kotibi bajaradi.
Bosh Assambl ya inson huquqlari sohasidagi o‘z vazifalarini bajarish
uchun, BMT Nizomining 22-moddasiga binoan, zaruratga qarab turli yordamchi
organlarni ta’sis etish vakolatiga ega.
Bosh Assambl yaning ijtimoiy va gumanitar masalalar hamda madaniyat
masalalari mutasaddisi bo‘lgan
Uchinchi qo‘mitasi
va boshqa ba’zi qo‘mitalar ham
bola huquqlari muammolari bilan shug‘ullanib k lmoqdalar. Ular tomonidan qabul
qilingan qarorlar Bosh Assambl yaning yalpi majlislarida muhokama etilishi va
tasdiqlanishi lozim.
Misol uchun, 2002-yilning 8-10-may kunlari Bosh Assambl yaning
bolalarga bag‘ishlangan Maxsus s ssiyasi o‘tkazilib, unda bolalarning dolzarb
muammolari muhokama qilindi. Unda 7000dan ortiq ishtirokchi shtirok etdi
86
.
Yuqorida ta’kidlab o‘tilganid k, BMTning bola huquqlari sohasidagi
vazifalari bajarilishi uchun Bosh Assambl ya bilan bir qatorda Iqtisodiy va
ijtimoiy k ngash ham javobgardir. Insonning huquqlari va erkinliklari bilan bog‘liq
masalalar , shu jumladan, bola huquqlari bilan ham bog‘liq masalalar, odatda,
BMT Bosh Assambl yasining kun tartibiga aynan Iqtisodiy va ijtimoiy k ngash
ma’ruzalarining t gishli bo‘limlari hamda Bosh Assambl yaning avvalgi
ssiyalarida qabul qilingan qarorlar asosida kiritiladi. Bunday masalalar BMTning
86
World leaders “Say Yes” for children. http://www.unicef.org/specialsession/
87
boshqa organlari, shuningd k, mazkur Tashkilotga a’zo-davlatlar va BMT Bosh
kotibi tomonidan ham tavsiya etilishi mumkin
87
.
Iqtisodiy va ijtimoiy k ngash o‘z faoliyatini s ssiyalar davrida ishlaydigan
qo‘mitalar - Iqtisodiy, Ijtimoiy va Muvofiqlashtiruvchi qo‘mitalar yordamida olib
boradi. Inson huquqlari, shu jumladan, bola huquqlari masalalari bo‘yicha
hujjatlarni Ijtimoiy qo‘mita tayyorlaydi. Ijtimoiy qo‘mitaning ma’ruzalari Iqtisodiy
va ijtimoiy k ngashning yalpi majlislarida tasdiqlanadi.
Iqtisodiy va ijtimoiy k ngash, bundan tashqari, o‘z faoliyatining talaygina
qismini inson huquqlari bilan bog‘liq masalalarga bag‘ishlaydigan
ixtisoslashtirilgan tashkilotlar bilan, xususan, Xalqaro m hnat tashkiloti,
Birlashgan Millatlar Tashkilotining Ta’lim, fan va madaniyat masalalari bo‘yicha
tashkiloti (YUNESKO) va boshqalar bilan BMT nomidan bitimlar tuzadi. Iqtisodiy
va Ijtimoiy k ngash maslahatlashuvlar o‘tkazish va tavsiyanomalar ishlab chiqish
yo‘li bilan bu boradagi ishlarni umumiy tarzda muvofiqlashtirib boradi.
Inson huquqlari bo‘yicha komissiya inson huquqlari sohasini o‘rganish va
tadqiq etish ishlarini o‘tkazib, bu sohadagi ishlarni yanda yaxshilash va inson
huquqlari va erkinliklarini yanada samaraliroq ta’minlash va himoya qilishga
qaratilgan tavsiyalar b rgan, axborotlar tarqatgan bo‘lsa, 2006-yildan uning o‘rniga
tashkil etilgan
Inson huquqlari bo‘yicha k ngashga
yanada k ngroq vakolatlar
rildi. Qayd etish k rakki, Inson huquqlari bo‘yicha komissiya Iqtisodiy va
ijtimoiy k ngash doirasida tashkil etilib, uning topshiriqlarini bajarib k lgan bo‘lsa,
Inson huquqlari k ngashi esa, Bosh Assambl yaning yordamchi organiga
aylantirildi.
ngash biror-bir farqlarsiz va adolatli hamda t nglik asosida barcha uchun
barcha inson huquqlari va asosiy erkinliklarini, shu jumladan,, bola huquqlarini
ham umumhurmat qilish va himoya qilishga ko‘maklashish masalalariga javob
rishga yo‘naltirilgan va inson huquqlarining buzilishi bilan bog‘liq holatlarni
ko‘rib chiqishi va ular bo‘yicha o‘zining tavsiyalarini ishlab chiqishi k rak.
87
Saidov A. Inson huquqlari bo‘yicha xalqaro huquq. Darslik. - T.: Konsauditinform-Nashr, 2006. –B.149
88
ngash J
va shahrida joylashgan bo‘lib, yil davomida doimiy ravishda
majlislarga yig‘iladi hamda asosiy s ssiyani qo‘shgan holda bir yilda 3 marotaba
ssiya o‘tkazadi. Ushbu s ssiyalarning umumiy davomiyligi kamida to‘qqiz
haftani tashkil etadi, Komissiya esa bir yilda olti hafta majlis o‘tkazgan edi, xolos.
ngash, shuningd k, K ngash a’zolarining uchdan bir qismining qo‘llab-
quvvatlashi asosida K ngash a’zolaridan birining talabi bo‘yicha maxsus s ssiyalar
o‘tkazishga ham haqlidir.
ngash o‘z faoliyatini bir n cha yo‘nalishda amalga oshiradi:
- univ rsal davriy ko‘rib chiqish pros durasi;
- maxsus pros duralar;
- shikoyatlar bo‘yicha pros duralar.
Maxsus pros duralar, eksp rt maslahatlari va shikoyatlarni b rish tartib-
qoidalari bilan bog‘liq ishlarni takomillashtirish maqsadlarida 2007-yil 18-iyunda
ngashning “Birlashgan Millatlar Tashkilotining Inson huquqlari bo‘yicha
ngashining institutsional qurilishi” nomli 5/1 sonli r zolyutsiyasi qabul qilindi
88
.
Unda, jumladan,
Do'stlaringiz bilan baham: 
