Yuristlar malakasini oshirish markazi jahon iqtisodiyoti va diplomatiya universiteti

Vijdon erkinligi.

Konv nsiyaning 14 - moddasi bolaning vijdon va din

erkinligini himoya qiladi. Konv nsiyaning 30-moddasiga binoan, e

tnik, diniy yoki

til jihatdan ozchilikni tashkil qiluvchi yohud tub aholiga mansub shaxslar

yashaydigan davlatlarda ana shunday ozchilikka yoki tub aholiga mansub bolaning

mazkur guruh boshqa a’zolari bilan birgalikda o‘z madaniyatidan foydalanish, o‘z

diniga e’tiqod qilish va uning rasm-rusumlarini bajarish, shuningd k, ona tilidan

foydalanish huquqi rad etilmasligi lozim.

Vijdon erkinligi bu ma’noda din erkinligi d b qaralishi mumkin. Inson

huquqlari umumjahon d klaratsiyasi va Fuqarolik va siyosiy huquqlar to‘g‘risidagi

xalqaro paktda quyidagi holatlar aks etgan:

-

o‘z xohishiga ko‘ra maslakka yoki dinga ega bo‘lish;

-

tushunchaga va dinga ega bo‘lish;

-

o‘z maslagi va dinini o‘zgartirish;

-

dinga va maslakka bir o‘zi, birgalikda e’tiqod qilish, ommaviy yoki shaxsiy

tartibda dinni o‘rganish va sig‘inish;

-

diniy rasm-rusm va toat-ibodat marosimlarini o‘tkazish;

-

ota-onalarga yoki qarovchilarga o‘z tushunchalariga amal qiligan holda.

O‘zlarining bolalarini diniy va ma’naviy jihatdan tarbiyalashni ta’minlash

175

.

Mamlakatimizda vijdon erkinligi va diniy e’tifod erkinligi masalalari

O‘zb kiston R spublikasi Konstitutsiyasi, O‘zb kiston R spublikasining “Vijdon

erkinligi va diniy tashkilotlar to‘g‘risida”gi qonun (yangi tahriri) va boshqa

qonunchilik bilan tartibga solinadi. O‘zb kiston R spublikasining “Vijdon

erkinligi va diniy tashkilotlar to‘g‘risida”gi qonun (yangi tahriri)ning 3-moddasida

asosan vijdon erkinligi – fuqarolarning har qanday dinga e’tiqod qilish yoki h ch

qanday dinga e’tiqod qilmaslikdan iborat kafolatlangan konstitutsiyaviy huquqidir.

Bolaning vijdon va din erkinligini ta’minlashda ota-onaning va qonuniy

vasiylar o‘rni.

Bolalar fikr yuritish, vijdon va din erkinligiga ega va ularni amalga

175

 O‘zb kiston R spublikasi Konstitutsiyasiga sharh. Mualliflar jamoasi. –T.: O’zbekiston, 2013. -B.150

---

266

oshirishga haqli. Biroq, Fuqarolik va siyosiy huquqlar to‘g‘risidagi xalqaro paktga

binoan, ota-onalar o‘zlarining shaxsiy e’tiqodiga muvofiq bolalariga diniy va

ahloqiy tarbiyalash huquqiga ega. Bundan tashqari, Bola huquqlari to‘g‘risidagi

konv nsiyaga ham binoan,

ota-ona hamda t gishli holatlarda qonuniy vasiylarning

bolaga uning rivojlanayotgan qobiliyatlariga muvofiq k ladigan usul orqali bola

huquqini amalga oshirishda rahbarlik qilish huquqiga ega. Biroq bunday rahbarlik

bolaning qobiliyatlariga muvofiq bo‘liishi k rak.

Bola hayotiy tajribasi yetarli emasligi va ruhiy kamolotga yetmaganligi bois

bu masallarni o‘zi hal etmaydi. Shu bois boshqalarnnig ta’siriga tushib qolishi

mumkin. “Vijdon erkinligi va diniy tashkilotlar to‘g‘risida”gi qonunda ushbu holat

e’tiborga olingan.

Qonunning 3-moddasiga binoan, voyaga yetmagan bolalarni diniy

tashkilotlarga jalb etish, shuningd k ularning ixtiyoriga, ota-onalari yoki ularning

o‘rnini bosuvchi shaxslar ixtiyoriga zid tarzda dinga o‘qitishga yo‘l qo‘yilmaydi.

Bunday harakat jinoiy javobgarlikka tortishga sabab bo‘ladi.