Yuristlar malakasini oshirish markazi jahon iqtisodiyoti va diplomatiya universiteti

BOLA YASHASH HUQUQI KAFOLATLARI

Yashash huquqi har bir bolaning uzviy huquqidir. Bola hayotiga

suiqasd qilish eng og ir jinoyatdir.

Davlat sog lom bolaning tug ilishi va rivojlanishini ta minlash uchun

sharoit yaratadi

.

---

212

e’tirof etadilar va shu bilan Konv nsiyada aks etilgan huquqni tan oladilar va

gishli choralar ko‘rish orqali bu huquqni himoya qilish va unga rioya etish uchun

harakat qilish majburiyatini o‘z zimmasiga oladilar. Bunday choralar pozitiv

xarakt rga ega bo‘lishi va umrni uzaytirish, chaqaloqlar va bolalar o‘lim darajasini

pasaytirish, kasalliklarga qarshi kurash olib borish, va sog‘liqni tiklash, normal

tarzda oziq-ovqat va toza ichimlik suvini yetkazib b rishni o‘z ichiga olib hayotni

himoya qilishga qaratilgan bo‘lishi mumkin. Bunday choralar hayotdan mahrum

qilishni oldini olishga ham qaratilgan bo‘lishi mumkin, jumladan, o‘lim hukmini

chiqarish, noqonuniy, nizoli yoki jamoaviy jazo choralar ko‘rilishini va majburiy

yo‘qolish holatlarini ta’qiqlash va oldini olish orqali. Ishtirokchi davlatlar bu uchun

bola hayotdan mahrum bo‘lishiga olib k ladigan choralarni amalga oshirishdan

tiyilishi hamda bola hayotini himoya qilishga qaratilgan choralar ko‘rishi k rak.

Bolaning yashash huquqi O‘zb kiston R spublikasining 24-moddasida aks

etilgan bo‘lib, unda “yashash huquqi har bir insonning uzviy huquqidir. Inson

hayotiga suiqasd qilish eng og‘ir jinoyatdir” d yilgan.

O‘zb kistonda bolaning yashash huquqi va sog‘lom rivojlanish huquqining

amalga oshirilishi quyidagi choralar orqali ta’minlanadi:

1. Onalik va bolalikni muhofaza etish bo‘yicha k ng qamrovli tibbiy-

sog‘lomlashtirish choralarni ko‘rish;

2. Bolalar o‘lim darajasini pasaytirish

3. Bolaning sog‘lom rivojlanishi, rasional va xavfsiz ovqatlanishini ta’minlash

4. Kasalliklarni oldini olish. Sog‘lom turmush tarzini targ‘ib qilish

5. Bolalarga b pul malakali tibbiy yordam ko‘rsatilishini amalga oshirish

6. Bolalarni kundalik hayotda o‘quv tarbiyaviy muassasalarda baxtsiz

xodisalarga duch k lishini oldini olish

7. Bola hayotiga va sog‘lig‘iga suiqasd qilish bilan bog‘liq jinoyatlarni sodir

etishda aybdor shaxslar uchun dinoiy javobgarlikni o‘rnatish;

8. Bolaning hayotiga kattalar tomonidan jinoiy suiqasd qilinishini oldini olishga

qaratilgan choralarni ko‘rish;

---

213

9. Qiynoqlarni va muomala va jazolashning qattiq shafqatsiz insoniylikka zid

yoki qadr qimmatni kamsituvchi turlarini oldini olish;

10.Bolaning hayotini va sog‘lig‘ini muhofaza etishga qaratilgan boshqa choralar

 Bolaning yashash huquqini va sog‘lom rivojlanishga bo‘lgan huquqini

buzishda aybdor shaxslar bolaning hayotiga va sog‘lig‘iga qasddan yoki

ehtiyotsizlik oqibatida zarar yetkazgan hollarda ma’naviy zararni qoplashi shart.