|
maxsus pros duralari (tartibotlari)
isloh qilindi, xususan, t matik bo‘ladimi yoki
mamlakatlar bo‘yicha bo‘ladimi, muayyan mansabga bo‘lgan mandat vakolati olti
yildan oshib k tmaydigan (ikki marotaba uch yillik muddat t matik mandatga ega
bo‘lganlar uchun) qilib b lgilab qo‘yildi. T matik mandatga ega bo‘lgan
(mandatariy)lar muddati – uch yil, mamlakatlar bo‘yicha mandatga ega bo‘lganlar
uchun esa – bir yil. K ngash o‘zining 5/2-sonli r zolyutsiyasi bilan, axloqiy va
malakaviy yurish-turish standartlarini b lgilab olish yo‘li bilan maxsus
pros duralar tizimining samaradorligini oshirish maqsadida, Inson huquqlari
bo‘yicha k ngashning maxsus pros duralari mandatiga ega bo‘lganlarning Xulq-
atvor kod ksini qabul qildi. Hozirgi paytda 29 mavzuga oid va 10 ta mamlakat
bo‘yicha mandatlar mavjud. Mandatlar orasida
Bolalar savdosi, fohibozligi va
pornografiyasi bo‘yicha Maxsus ma’ruzachi mandati ham mavjud.
1990-yil BMTning Inson huquqlari bo‘yicha komissiyasi 1990/68
zolyutsiyasini qabul qilib, unga ko‘ra Bolalar savdosi, fohibozligi va
pornografiyasi bo‘yicha Maxsus ma’ruzachini tayinlash bo‘yicha qaror qabul qildi.
Maxsus ma’ruzachining mandatiga jahondagi bolalarni ekspluatatsiya qilinishining
kshirish va natijalari bo‘yicha BMT Bosh Assambl yasi va Inson huquqlari
komissiyasiga (hozirgi kunda Inson huquqlari bo‘yicha k ngash) ga ma’ruza
taqdim etish va bola huquqlarini himoya qilishga qaratilgan tavsiyalar b rish
90
Inson huquqlari umumjahon d klarasiyasi va O‘zb kistonda inson huquqlarini himoya qilish milliy tizimi.
/Mualliflar jamoasi: A.Saidov, F.Bakayeva, K.Arslanova va boshq. Mas’ul muharrir A.X.Saidov. –T.:
“O’zbekiston”, 2010. -B.253
90
kiradi. Bu tavsiyalar hukumatlarlarga, BMT organlariga va nohukumat
tashkilotlarga ham qaratiladi.
Inson huquqlari k ngashi 16/12 r zolyutsiyasiga muvofiq, 2011-yil-mart oyidan
boshlab Maxsus ma’ruzachi 3-yilga qayta tayinlanadi. Inson huquqlari
ngashining 7/13 r zolyutsiyasiga ko‘ra Maxsus ma’uzachi quyidagi masalalar
yuzasidan davlatlarga tashrif buyurish va hukumatlar bilan aloqalar olib borishga
mandat oldi:
Bolalar savdosi, fohishabozligi va pornografiyasini tahlil qilish;
Bolalar savdosi, fohishabozligi va pornografiyasini ng yangi namunalarini
aniqlashlash;
Bolalar savdosi, fohishabozligi va pornografiyasiga qarshi kurashni eng zo‘r
amaliyotini ishlab chiqish, o‘zgartirish va umumiylashtirish;
Bolalar savdosi, fohishabozligi va pornografiyasiga qarshi kurashda samarali
foyda b ruvchi strat giyalarni ishlab chiqishni davom ettirish;
ksual ekspluatatsiyadan jabrdiyda ko‘rgan bolalarni r abilitatsiya qilishni
ularning odam savdosi, fohishabozlik va pornografiyasining pot nsial
jabrdiydalari sifatida, ularning huquqlarini himoya qilish va ta’minlashga
oid tavsiyalar b rish.
91
BMT qarorlarini hamda uning inson huquqlari sohasidagi organlari
vazifalarini amalga oshirishda BMT Kotibiyatining muayyan o‘rni bor. BMT
Kotibiyati tarkibida inson huquqlari bo‘limi tashkil etilgan va u BMTning asosiy
hamda yordamchi organlariga zarur hujjatlarni taqdim etish yo‘li bilan xizmat
ko‘rsatib k lmoqda. Mazkur bo‘linma zimmasidagi vazifalar jumlasiga inson
huquqlari bo‘yicha nashrlarni tayyorlash va boshqa qator masalalar ham kiradi.
Shuni ham ta’kidlab o‘tish k rakki, Bosh Assambl yaning 1955-yil 14-
kabrda qabul qilingan r zolyutsiyasiga muvofiq, Bosh kotib hukumatlarning
iltimosiga javoban inson huquqlarini himoya etish borasida quyidagi shaklda
yordam ko‘rsatish vakolatiga ega:
91
Special Rapporteur on the sale of children, child prostitution and child pornography.
http://www.ohchr.org/EN/Issues/Children/Pages/ChildrenIndex.aspx
91
a) eksp rtlar ko‘magida maslahat yo‘nalishidagi xizmatlar ko‘rsatish;
b) s minarlar o‘tkazish;
v) inson huquqlariga taalluqli masalalar bo‘yicha ixtisoslashishni
rag‘batlantiruvchi stip ndiyalar b rish.
na d klaratsiyasiga asosan, BMTning Bosh Assambl yasi 1993-yilda
Insonning barcha huquqlarini himoya qilish va rag‘batlantirish bo‘yicha Oliy
komissar lavozimini ta’sis etish to‘g‘risida r zolyutsiya qabul qildi. Ana shu
zolyutsiyaga muvofiq, Oliy komissar BMT Bosh kotibi tomonidan tayinlanadi va
uning o‘rinbosari hisoblanadi. Oliy komissar b vosita Bosh kotibga bo‘ysunadi,
kin o‘z faoliyati haqida Inson huquqlari bo‘yicha k ngash oldida, Iqtisodiy va
ijtimoiy k ngash orqali esa - Bosh Assambl ya oldida hisobot b rib borishi k rak
2
.
BMTning bola huquqlari bo‘yicha tizimida inson huquqlari bo‘yicha
BMTning shartnomaviy organi sifatida Bola huquqlari qo‘mita muhim ahamiyat
kasb etadi.
Mazkur organning huquqiy maqomi va faoliyati to‘g‘risida k iyngi
bobda batafsil ma’lumot k ltiriladi.
BMTning bola huquqlari masalalari bilan shug‘ullanuvchi yana bir organi
sifatida
Do'stlaringiz bilan baham: | 
