Юлдашeв А. Сирожиддинов И. Хусаинов М

харажатлари деб юритилади. 
Хўжаликнинг ишлаб чиқариш, операцион, молиявий ва бошқа 
фаолияти натижасида юзага келадиган харажатлар Ўзбекистон 
Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 1999 йил 5 февралдаги 54-сонли 
қарори билан тасдиқланган «Маҳсулотлар (ишлар, хизматлар)ни ишлаб 
чиқариш ва сотиш харажатларининг таркиби ҳамда молиявий натижаларни 
шакллантириш тартиби тўғрисидаги Низом»га мувофиқ қуйидагича 
туркумланади: 
1. Маҳсулот ишлаб чиқариш таннархини ҳосил қилувчи харажатлар 
уларнинг иқтисодий мазмунига кўра қуйидаги элементлар бўйича 
ажратилади: 
ишлаб чиқаришнинг моддий харажатлари;
ишлаб чиқариш хусусиятига эга бўлган меҳнатга ҳақ тўлаш 
харажатлари; 

---

157 
ишлаб чиқаришга тегишли бўлган ижтимоий суғуртага 
ажратмалар; 
асосий фондларнинг эскириш; 
ишлаб чиқариш аҳамиятига эга бўлган бошқа харажатлар. 
2. Ишлаб чиқариш таннархига киритилмайдиган, бироқ асосий 
фаолиятдан олинган фойдани аниқлашда ҳисобга олинадиган давр 
харажатларининг элементлари: 
бошқарув харажатлари; 
маҳсулотни сақлаш ва сотиш харажатлари; 
бошқа операцион харажатлар. 
3. Корхонанинг умумхўжалик фаолиятидан олинган фойдасини 
аниқлашда ҳисобга олинадиган молиявий фаолият бўйича харажатлар: 
фоизлар бўйича тўловлар;
мол-мулкни узоқ муддатли ижарага (лизингга) олиш тўловлари; 
хорижий валюта билан операция бўйича салбий курс
тафовутлари; 
қимматли қоғозларга қўйилган маблағларни қайта баҳолаш; 
молиявий фаолиятга оид бошқа харажатлар. 
4. Корхонанинг одатдаги фаолиятига мос келмайдиган, бир неча 
йиллар давомида такрорланиб турмайдиган ва корхона (мулк эгасининг) 
қабул қилган бошқарув қарорларига боғлиқ бўлмаган ҳолда вужудга 
келадиган воқеалар ва ҳодисалар (сув тошқини, ёнғин, жала, дўл каби 
табиий офатлар ва мамлакат қонунчилигининг ўзгариши) натижасида 
кўрилган зарарларни қоплаш харажатлари.