Yuksak ma’naviyatli avlod-uchinchi renessans bunyodkorlari

Mening nazarimda, “ma’naviyat” tushunchasi jamiyat hayotidagi g‘oyaviy, mafkuraviy, ma’rifiy, madaniy, diniy va axloqiy qarashlarni o‘zida to‘la mujassam etadi.[13] O‘zbekiston zamini qadimda ikki buyuk uyg‘onish davriga — Birinchi (ma’rifiy — IX-XII asrlar) va Ikkinchi (Temuriylar — XIV-XV asrlar) Renessansga beshik bo‘lgan. «Bu — jahon ilm-fanida o‘z isbotini topgan va tan olingan tarixiy haqiqatdir», 

Bugungi globallashayotgan zamonda dunyoni faqatgina ilm bilan boshqarish mumkin, bo‘lgan zamonda qudratli kuchga ega g‘oyalargina Uchinchi Renessans poydevorining mustahkamligini taminlaydi. Chunki, tarix zarvaraqlari guvohlik berishicha, g‘oyalar doim dunyoni boshqarib kelgan. G‘oyalar esa bilim, tafakkur va aql kuchiga tayangan. Ma’rifatni anglashga, ilmiy uyg‘onishva ezgu niyatlar amalga oshirishga shijoat topa olgan insonlarning asrlarga teng yillarni lahzalarda bosib o‘tayotgan dunyoga yangi O‘zbekiston nomi bilan tanilayotgan uchinchi Renessansga poydevor qo‘yilgan zamon va makonda yashayotganimizni angladikmi? Uchinchi Renessansni amalga oshirib, biz ozod va obod Vatanda erkin va farovon hayotni barpo eta olamiz.
“Renessans” lugʻaviy fransuzcha “qayta tugʻilish” degan maʼnoni anglatadi. Atama sifatida uning mazmuni ancha keng: madaniyatda, ilm-fanda, sanʼatda, taʼlim-tarbiyada, umuman, jamiyat hayotida uzoq muddatli turgʻunlikdan keyin qayta jonlanib, tez rivojlanishni, ijtimoiy ong va qadriyatlar tizimi yangi sifat bosqichiga chiqishini bildiradi. Ilk bor atama Yevropada o‘rta asrlar mutaassibligidan keyin 15-16 asrlardagi rivojlanish davriga nisbatan qo‘llanilgan. Renessans atalmish mazkur ijtimoiy hodisa oʻzbek tiliga Uyg‘onish davri deb o‘girilgan.
Ma’naviyatni shakllantiradigan asosiy mezonlardan biri muhim hayotiy omil- bu ta’lim-tarbiya tizimi bilan chambarchas bog‘liqdir.
Ma’lumki, ota-bobolarimiz qadimdan bebaho boylik bo‘lmish ilmu ma’rifat, ta’lim va tarbiyani inson kamoloti va millat ravnaqining eng asosiy sharti va garovi deb bilgan.
Albatta, ta’lim-tarbiya-ong mahsuli, lekin ayni vaqtda ong darajasi va uning rivojini ham belgilaydigan, ya’ni, xalq ma’naviyatini shakllantiradigan va boyitadigan eng muhim omildir.[38]