Yuk tashish korxonalarida tashish ishlari o'quv amaliyotidan o'quv-uslubiy qo'llanma

Uchinchi bosqich hozirgi davrga oid bo‘lib quyidagi xususiyatlarga egadir:

• 
  bozor jarayonlarini boshqarishdagi butun jahon iqtisodiyotida uni tashkillashtirish vujudga kela boshladi;
  
• 
  zamonaviy o‘zaro moslashuv texnologiyalari moddiy vositalar va axborot oqimlarining tezlik bilan o‘tishlarini ta’minlagani holda mahsulot harakati- ning barcha bosqichlarida monitoringni amalga oshirish imkoniyatlarini yaratadi; ya’ni xomashyoning boshlang‘ich manbayidan tortib oxirgi iste’molchiga qadar;
  
• 
  logistika doirasida xizmat ko‘rsatish bilan bog‘liq bo‘lgan sohalar rivojlanadi;
  
• 
  birlashuv zarur bo‘lgan qoidalami ta’kidlovchi logistika tamoyillari ta’minot, ishlab chiqarish va taqsimot zanjiridagi ko‘pchilik ishtirokchilar tomonidan tan olinmoqda.
  
• 
  moddiy vositalami o‘tkazish subyektlarining to‘plami yaxlit ravishdagi xususiyatlarga ega bo‘lmoqda.
  

Nazorat savollari
1. Logistuka haqida umumiy tushuncha bering.
2.Logistuka tushunchasini aniqlashni izohlab bering.
3.Logistikaning rivojlanish bosqichlari haqida aytib bering.
68-mavzu: Logistikaning tamoyillari va prinsiplari. Logistikaning vazifasi jihatdan marketing, moliya ishlab chiqarishni rejalashtirish bilan bog’liqligi.
Reja:
1. Logistikaning tamoyillari va prinsiplari.
2.Logistikaning vazifasi jihatdan marketing, moliya, ishlab chiqarishni rejalashtirish bilan bog’liqligi.
3.Logistika va marketing.
Tayanch iboralar: Logistikaning tamoyillari va prinsiplari, logistika, marketing, moliya, ishlab chiqarishni rejalashtirish.
Bayoni:
Logistikaning tamoyillari va prinsiplari.
Tamoyil (konsepsiya) - bu dunyoqarash tizimining u yoki boshqa hodisalar, jarayonlarini tushunishdir; turli faoliyat turlarining asosiy ustuvor prinsipidir.
Prinsip - har qanday nazariya, ilm, fanning asosiy boshlang‘ich holatidir.
Boshlang‘ich qoidalarga (prinsiplarga) tizim nuqtayi nazaridan qarash bilan birgalikda logistikaga quyidagilar kiritiladi: kompleks asosda, ilmiy, aniq qurilmali, ishonchli va turli variantlarga ega bo‘lish bosh talab hisoblanadi.
Yuqorida bayon etilgan logistika prinsiplarining xususiyatlarini ko‘rib chiqaylik.
Kompleks asoslar:

• 
  aniq sharoitlarda moddiy vositalar oqimining harakatini amalga oshirish uchun ta’minotning barcha turlarini (rivojlangan infratuzilmasini) shakllantirish;
  
• 
  resurslar va mahsulotlar harakatidagi ishtirok­chilaming bevosita va vositachilik harakatlarini muvofiqlashtirish;
  
• 
  logistik tarkiblarga ko‘ra firma oldida turgan vazifalarning bajarilishini markazlashtirilgan holda amalga oshirish;
  
• 
  tovar zanjirlari yuzasidan firmalaming tashqi sheriklar bilan hamkorlik qilishi hamda ichki faoliyat doirasida firma turli bo‘linmalarining o‘rtasida mustahkam aloqalami o‘matishga harakat qilish.
  

Ilmiy asoslar:

• 
  oqimni boshqarishning barcha bosqichlarida rejalashtirishdan tortib tahlil qilishgacha hisob-kitob asoslarini kuchaytirish, oqim harakatining yo‘nalish ko‘rsatkichlarining barcha hisob-kitoblarini batafsil bajarish;
  
• 
  firmaning logistik tarkibida malakali xodimlaming mavqeyini eng muhim resurs sifatida tan olish.
  

Aniqlik asoslari:

• 
  texnik, iqtisodiy va boshqa talablar asosida oqimlarni harakatlantirish maqsadlarida aniq natijalami puxta belgilash;
  
• 
  barcha turdagi resurslaming harakatini eng kam miqdordagi harakatlar bilan amalga oshirish;
  
• 
  hisob-kalkulatsiya bo‘linmalari tomonidan yoki tarkibiy organlar orqali ish natijalari olingan foyda bilan o‘lchanadigan logistik bo‘linmalarga rahbarlik qilish.
  

Ustuvorlik asoslari:

• 
  oqimni dispetcherlash, har bir oqim obyektining ko‘chirilishi va o‘zgarishini uzluksiz kuzatib borish va uning harakatini tezkorlik bilan o‘zgartirib turish; moddiy texnika ta’minoti va tovarlami transportda tashishning bar­cha jarayonlarining qismlarini puxtalik bilan aniqlash.
  

Ishonchlilik asoslari:

• 
  harakatlaming beto‘xtov va bexavotirligini
  

ta’minlash, harakat yo‘nalishlarini zarur bo‘lgan hollarda o‘zgartirish uchun texnik vositalarining muvofiqlashuv rezervlarini nazarda tutish;
harakatlanishda zamonaviy texnik vositalardan hamda harakatni boshqarishda ulardan keng ko‘lamda foydalanish; axborotlaming kelib tushishida yuksak tezlik va sifatga ega bo‘lish va ulaming texnologik ishlovini tezlashtirish.
Variantlilik asoslari:

• 
  firmaning talablar o‘zgarishlariga ixchamgina ta’sir eta olish va boshqa tashqi muhim ta’sirlariga sezgir bo‘lish;
  
• 
  qo‘shimcha quwatlami maqsadga yo‘naltirilgan ravishda barpo etish, ulami yuk bilan to‘ldirish firmaning oldindan ishlab chiqilgan qo‘shimcha rejalari asosida amalga oshiriladi.
  

Yuqorida sanab o‘tilgan prinsiplar bilan birgalikda logistika tamoyillari quyidagi qoidalar bilan yuritiladi:

• 
  logistik zanjiming barcha o‘rinlari davomida logistik xarajatlami hisobga olish;
  
• 
  texnologik jarayonlaming insoniyligiga erishish, zamonaviy mehnat sharoitlarini yaratish;
  
• 
  logistik xizmat ko‘rsatishni rivojlantirish.