|
Germaniya. Maktabda ishlash Germaniyada o'qituvchiga ma'muriy yoki ilmiy sohada ko'tarilish uchun turli istiqbollar va imkoniyatlarni taklif etadi.
Pedagogik kompetensiyalarini rivojlantirish natijada martaba va mansab darajalariga ko'tarilish uchun jiddiy rag'bat "Xizmatni baholash" ma'muriy-huquqiy aktsiyasidir. Bu har olti yilda bir marta o'qituvchilarni sertifikatlash uchun muntazam ravishda o'tkaziladigan attestatsiya tizimidir. Bu tizim maktab va uning o'qituvchilarining ish sifatini nazorat qilish bo'limlari, shuningdek, Germaniya Ta'lim va madaniyat vazirligi tomonidan tashkil etiladi. O'qituvchilar faoliyatini baholashning asosiy maqsadlari quyidagilar:
- Maktabni malakali kadrlar bilan ta'minlash;
- O'qituvchilarning kasbiy qobiliyatlaridan maqbul va maqsadli foydalanish;
- O'qituvchining pedagogik kompetensiyalarini rivojlantirish va lavozimga ko'tarilish imkoniyatini berish.
Rejalashtirilgan attestatsiyadan o'tkazish tartibi o'rta maktab o'qituvchisining o'qitish, ma'muriy yoki ilmiy faoliyat sohasidagi kasbiy potentsialini aniqlash va natijalarni umumlashtirish «natijani baholash sertifikati» deb nomlangan rasmiy hujjat shaklida rasmiylashtiriladi. Yakuniy xulosa hujjatda sinovdan o'tgan o'qituvchilarning xizmat ko'rsatish darajasining besh xil darajasini tavsiflovchi quyidagi tahrirda tuziladi:
Muvaffaqiyat ayniqsa yuqori standartlarga javob beradi.
Muvaffaqiyat talablarga to'liq mos keladi.
Muvaffaqiyat ko'p jihatdan talablarga mos keladi.
Umuman olganda muvaffaqiyatlar talablarga javob beradi, ammo ba'zi kamchiliklarni ko'rsatadi.
Muvaffaqiyat talablarga javob bermaydi.
Imtihon komissiyasi o'qituvchining ma'lumotnomasida (portfelida) mavjud bo'lgan professional ma'lumotlarning tahlili, shuningdek u bilan shaxsiy aloqa va darslarga qatnashish asosida uni mutaxassis, o'qituvchi, murabbiy, maslahatchi va tashkilotchi maslahatchisi sifatida har tomonlama tavsiflashi kerak.
Ushbu belgi o'qituvchini shaxsiy fazilatlari nuqtai nazaridan baholash uchun "rasmiy xatti-harakatlar" deb nomlangan "imtihonchilar"ni test qilish bo'limiga tegishli ma'lumotlar bilan to'ldirilgan, uning javobgarligi, burchni bajarish, ishonchlilik, muloyimlik, muammolar va nizolarni hal qilish va muayyan ish yuklarini ko'tarish qobiliyatidir.
“Keyingi rasmiy foydalanish bo'yicha takliflar” yakuniy qismida aniq takliflar yoki tavsiyalar berilgan, ijobiy sertifikatlangan o'qituvchi murojaat qilishi mumkin bo'lgan lavozim va faoliyat ro'yxati keltirilgan, xususan: maktabni boshqarish tizimida metodist lavozimiga; o'qituvchilar tayyorlash bo'yicha yetakchi; maktab fanlari bo'yicha vazifalarni muvofiqlashtirish rahbari; maktab rahbarining o'rinbosari; maktab nazorati tizimining mutaxassisi yoki boshqa turdagi maktabda ishlash bo'yicha mutaxassis. Biroq, ushbu tavsiyalar ushbu lavozimlarni olishning kafolati emas, faqat bo'sh ish o'rinlari mavjud bo'lgan taqdirdagina ularga bu huquq beriladi.18
Agar talab qilinadigan darajadan past natijalar olingan bo'lsa, inspektorlar ob'ektiv sabablarni aniqlaydilar va rasmiy nazoratdan o'tgan o'qituvchilardan maqsadga muvofiq foydalanish uchun aniq taklif va tavsiyalarni ishlab chiqadilar. Takliflar orasida birinchi navbatda, uzluksiz ta'lim tizimining imkoniyatlari va uning xizmatlari uchun ko'proq mas'uliyat mavjud.
Germaniya Federativ Respublikasida "o'qituvchini tayyorlash" tushunchasi terminologik jihatdan ikkita bir biridan farq qiladigan asosiy izohga ega: Weiterbildung (qo’shimcha ta’lim) va Fortbildung(o’qitish).
Weiterbildung (qo’shimcha ta’lim) - universitetda qabul qilinadigan mashg'ulotlar ko'lamini kengaytirish, yangi ixtisoslashtirilgan adabiyotlar va innovatsion nazariy va amaliyotga asoslangan mahalliy va xorijiy tadqiqotlar natijalari to'g'risidagi ma'lumotlarni o'rganish orqali olingan bilimlarni boyitish.
Fortbildung (o’qitish) - bu yangi kasbiy malaka olish, masalan, boshqa yoki yangi o'quv fanlarini o'rganish yoki boshqa oliy ma'lumotli maktablarda ishlashga tayyorgarlik ko'rish. Ushbu malaka oshirish turlari, majoziy ma'noda, "chuqurlik va kenglik" kabi ta'riflanishi mumkin.
Germaniya Federativ Respublikasining ta'limga oid qonunlariga ko'ra barcha o'qituvchilar malakasini oshirishlari talab etiladi, lekin shu bilan birga ular kasbiy va umumiy ta'limni takomillashtirish shakllarini erkin tanlash huquqiga, shuningdek rasmiy tadbirlarni, maxsus adabiyotlarni, dasturlarni va ma'ruza sikllarini va boshqalarni mustaqil ravishda tanlash huquqiga egadirlar. Malaka oshirish shakllarini tanlashning ixtiyoriyligi, ehtimol, malaka oshirish tizimining markazlashtirilgan rasmiy tadbirlarida qatnashgan o'qituvchilarning unchalik katta bo'lmagan (10-12%) natijasidir.
Xitoy. Xitoyda o'qituvchilarni qayta tayyorlash o'qituvchilar malakasini oshirish institutlari bazasida amalga oshiriladi. Ular o'rta maktab o'qituvchilarini qayta tayyorlash bilan shug'ullanadigan boshlang'ich maktablar va uzluksiz ta'lim muassasalari uchun o'qituvchilarni qayta tayyorlashni o'z zimmalariga oladilar. Malaka oshirish institutlarida o'qituvchilar kunduzgi, sirtqi va qisqa muddatli malaka olishlari mumkin. Muddat 3 yilgacha. Uzluksiz ta'lim muassasalarida televideniya yordamida o'qishni tashkil qilish mumkin. Umumiy va kattalar universitetlarida maxsus kurslar mavjud. O'rta maktab bitiruvchilari uchun pedagogika universitetlariga kirishda ma'lum imtiyozlar mavjud: a'lochi talabalar kirish imtihonlarisiz qabul qilinishi mumkin. Mamlakatda oliy ta'lim asosan tijoratga aylantirilgan bir vaziyatda, pedagogika universitetlari talabalarining aksariyati bepul o'qishadi.19
Do'stlaringiz bilan baham: | 
