Yosh tarixshunoslar

Uyga vazifa berish

O’quvchilarni baholash

Sana:

Mavzu: Fransiyaning tashqi siyosati

Mashg’ulot maqsadi: O’quvchilarda Fransiyaning tashqi siyosati mavzusidan yangi bilimlar berish

XIX asming 70-yillaridan boshlab, Fransiya- xalqaro maydondagi ahvoli zaiflashdi.Prussiya bilan bo‘lgan urushdagi qaqshatqich mag‘lubiyatdan so‘ng Fransiyaning kontinental Yevropadagi yetakchi davlat mavqeyi yo‘qqa cliiqdi. Endi Fransiya Germaniya hujumidan xavfsirab yashaydigan davlatga aylandi.Ayniqsa, 1879- yilda Germaniya va Avstriya-Vengriya o‘rtasida tuzilgan ittifoqchilik shartnomasi Fransiyaning xalqaro mavqeyi- ni yanada yomonlashtirib yubordi. Shunday bo‘lsa-da, Fransiya boshqa buyuk davlatlar o‘rtasidagi ziddiyatlardan ustalik bilan foydalanib, o‘z mustamlakachilik imperiyasini tobora kengaytirish imkoniga ega bo‘ldi XIX asming 70-yillari oxiridan boshlab mustamlakachilik siyosatining tig‘i awal bosib olingan mustamlaka hududlarini o‘zlashtirish va yangi mustamlakalar bosibolishga qaratildi.yilda Sliimoliy Afrikada joylashgan Tunisning bosib olinislii yangi mustamlakalar bosib olish yo‘lidagi dastlabki qadam bo‘ldi.

Germaniya Fransiyaning Tunisni bosib olishiga atayin qarsliilik ko‘rsatmadi. Uning maqsadi Fransiya va Italiya munosabatlarini keskimlashtirish edi. Chunki, Germaniya Italiyaning ham Tunisga da’vogarligini yaxslii bilardi.Fransiya bilan munosabatlari keskinlashgan Italiya endi Ger­maniya bilan yaqinlasha boshladi. Oxir-oqibatda, bu yaqinlashuv 1882-yilda Italiyaning 1879-yilda Germaniya va Avsrtiya-Vengriya imperiyalari o‘rtasida tuzilgan harbiy-siyosiy ittifoqqa qo‘shilishga olib keldi. Shu tariqa, Yevropada jahon tarixiga „Uchlar ittifoqi“ nomi bilan kirgan harbiy-siyosiy ittifoq qaror topdi.Fransiyaning Afrikadagi bosqinchilik siyosati Tunis bilangina cheklanib qolgani yo‘q. Aksincha, 1891—1896-yillar davomida Gvineya, Senegal, Madagaskar va Mavritaniyani ham bosib oldi.yilda esa Marokash ustidan o‘z protektoratini o‘matdi.

Fransiya Osiyoda ham o‘z mustamlakalarini kopaytirib bordi. Chunonclii, 1883-yilda Vyetnamgahujum qildi. Oradan o‘n yil o‘tgach, Laos ustidan protektorat o‘rnatdi. Shu tariqa, 20 mln. aholi yashaydigan mustamlakacliilik imperiyasi tuzildi. Bu mustamlakachilik imperiyasi tufayli, Fransiya katta daromad manbalariga ega bo‘ldi.Buyuk Britaniya Germaniya Buyuk Britaniyaning Yevro biian yaqinlashuv padagi birinclii davlat mavqeyiga eng ko‘p darajada xavf solayotgan davlatga aylanib borayotganligi Buyuk Britaniya hukmron doiralarini tashvishlantir- may qolmasdi. Germaniya bu davrda xalqaro siyosiy maydonda „quyoshning hamma davlatlar yelkasiga birdek nur sochishi lozimligi“ni da’vo qilayotgan ham edi. Bu ulkan uch mustamlakachi davlat — Buyuk Britaniya, Fransiya va podsho Rossiyasi mustamla­kalarini qayta bo‘lishga da’vogarlik, degani edi. Bu da’vo Fransiyani ham tashvishga solib qo‘ydi. Qolaversa, Fransiya hamon 1870-1871- yillardagi Fransiya-Pmssiya urushining oqibatlarini unutgani yo‘q edi. Binobarin, Fransiya uchun shu vaqtgacha xalqaro miqyos- da asosiy raqibi bo‘lib kelgan Buyuk Britaniya bilan yaqinlashish yo‘llarini izlashdan boshqa yo‘l yo‘q edi. Ayni paytda, Buyuk Britaniya uchun ham Fransiya bilan yaqinlashish uning manfaatlariga mos kelardi. Nihoyat, Fransiya—Buyuk Britaniya yaqinlashuvi ro‘y berdi. Bu yaqinlashuv 1904-yilda ular o‘rtasida bitim imzolanishi bilan yakunlandi. Bu bitim ulaming mustamlakalar masalasi yuzasidan kelishuvlarini o‘zida aks ettirgan edi. Xususan, Fransiya Buyuk Britaniyaning Misrdagi harakatlariga bundan buyon to‘sqinlik qilmasligini, Misming Buyuk Britaniya ta’sir doirasida ekanligini tan oldi. 0‘z navbatida, Buyuk Britaniya Fransiyaning Marokash- dagi manfaatlarini tan oldi.