Yosh davrlari psixologiyasi fanining predmeti

Uning fikricha, “irsiyat” filogenezni ontogenezda takrorlaydi, xolos.
Fransuz psixologi E.Dyurkgeym (1858—1917) o’sish — kishilarning his-tuyg’usini o’zlashtirish ekanini, shu boisdan, idrok qilingan tashqi fikrlar va emotsiyalar bolaning ruhiy faoliyatini ifodalashini, bola tajriba, an’ana, urf-odatlarni taqlid orqali egallashini, biologiyada irsiyat qanchalik ahamiyatli bo’lsa, taqlid ham jamiyatda shunday o’rin tutishini uqtiradi.
E.Dyurkgeymning fikricha, bola taqlid qilish qobiliyati bilan tug’iladi.
Fransuz psixologi P.Jane (1857—1947) psixik rivojlanishning biologik va ijtimoiy munosabatlar muammosi bilan shug’ullandi.
Uning nazariyasiga binoan inson psixikasi ijtimoiy munosabatlarga bog’liq, zotan jamiyat va tabiat o’rtasidagi turli aloqalar tizimining shakllanishi insonning o’sishini belgilaydi. U aloqa deb, xatti-harakatni tushunadi. Bu esa kishining atrof muhitga shaxsi munosabatidan boshqa narsa emas, albatta. P.Janening fikricha, eng qimmatli, ahamiyatli, ijtimoiy harakat hamkorlikdagi faoliyatda o’z ifodasini topadi, shaxslararo tashqi munosabatlar rivojlanishning prinsipi hisoblanadi.
Shveysariyalik psixolog J.Piaje (1896—1980) insonning kamol topishini bir necha davrlarga ajratib o’rganishni tavsiya qiladi:

• Bola — tashqi muhit - ma’lumotlarni qayta ishlash.

2. Tafakkur: a) ijtimoiy davrgacha; b) ijtimoiy davr.

• Intellekt (aql): a) sensomotor — 2 yoshgacha;

b) operatsional davrgacha — 2— 7(8);
v) yaqqol operatsiya davri — 7(8) —11(12) yoshgacha;
g) rasman (formal) operatsiya davri —11(12) —15 yoshgacha.

Shu tariqa ontogenez psixologiyasi fani qator rivojlanish bosqichlaridan o’tib, bugungi darajasiga erishdi. Uning rivojlanishiga O’rta Osiyo allomalari, yaqin va uzoq chet ellar psixologlari munosib hissalarini qo’shdilar. Yuqorida aytilgan nazariyalar, amaliy va ilmiy ma’lumotlar, tadqiqotchilar yaratgan metodikalar o’z ahamiyatini saqlab kelmoqda.
Shunday qilib, ontogenez psixologiyasi fanini o’rganish ham nazariy, ham amaliy ahamiyatga ega.
U ham boshqa fanlar qatorida rivojlandi, bunda eksperimental biologiya va genetika, meditsina, sotsiologiya kabi fanlarning xizmati kattadir.