Yosh bolalarni ichki sekretsiya bezlarining tuzilishi, funksiyalari va yoshga oid xususiyatlari

34-rasm.
Qalqonsimon bez.




Gipotireoz, ya’ni qalqonsimon bez funksiyasining pasayishi bola tug'ilgandan keyin turli yoshlarda va hatto, katta odam­da ham ayrim sabablarga ko'ra yuzaga kelishi mumkin. Bun­day odamda terining quruqlashganligi, ich qotishi, hatto issiq vaqtda ham sovuqotish, doimo bo‘shashganlik, kunduzlari ham uyqusirash kabi belgilarni aniqlash mumkin. Kasallikning og‘ir ko‘rinishlarida bemorning tanasi shishadi, aqliy faoliyati zaifla- shadi, ya’ni esda saqlash, o‘zlashtirish qobiliyati pasayadi.

Endemik buqoq. Ba’zi joylarda, ayniqsa, buloq suvidan foy- dalaniladigan joylarda suv va tuproq tarkibida yod moddasi kam bo‘ladi. Shuning uchun bu joylarda yashovchi aholi o‘rtasida en­demik buqoq ko‘p uchraydi. Bu kasallikda qalqonsimon bezning hajmi kattalashib, bo‘yinning oldingi qismida shish hosil bo‘ladi. Uning hajmi yong‘oqdan to katta choynakdek bo‘lishi mum­kin. Tireotoksikoz qalqonsimon bez funksiyasining oshishi, tiroksin gormonining normadan ko‘p sintezlanishi natijasida sodir bo‘ladigan kasallik bo‘lib, uni aniqlagan olimning nomi bilan Bazedov kasalligi deb yuritiladi. Bu kasallikda qalqonsi­mon bezning hajmi kattalashib, ba’zan bo‘yinning oldingi sohasi bo‘rtib chiqadi. Bemorda ko‘zning chaqchayishi, ko‘p terlash, asabiylashish, uyqusizlik, ozish, yurak o‘ynashi holatlari sodir bo‘ladi. Kasallik o‘z vaqtida davolanmasa bemor asabiylashadi va juda ozib ketadi. Kasallikning og‘ir turida bemor jarrohlik yo‘li bilan davolanadi.