Yordamchi moddalarni va texnologik jarayonni dori voitalarining biologik samaradorligiga ta’siri Maqsad

Amaliy mashg‘ulot mavzusini yoritishda “klaster” pedagogik texnologiya usulidn foydalaniladi

«CHARXPALAK» TRENINGI

№	Asboblar qismi	Asboblar nomi
		Do‘mbirali ishqalagich	Identifikator	“Aylanuvchi kajava”
1	Tumbler
2	Yig‘ma savatcha
3	6 ta shisha naycha
4	Termometr
5	Kajava
6	12 ta kurakcha
7	Pog‘onali shkiv
8	Termostat
9	Elektromotor
0	Do‘mbira
1	Sig‘imi 1000 ml bo‘lgan shisha idish
2	Vaqt relesi (soatli mexanizm)

1 -Laboratoriya ish.
Kajavaning aylanishtezligini belgilang.
Vazifa

1. 
   Ibuprofen tabletkasining eruvchanligiga kajavaning aylanish tezligini ta’sirini o‘rganing.
   
2. 
   Olingan natijalar asosida jadvalni to‘ldiring va grafigini chizing.
   
3. 
   Natijalar asosida xulosa yozing
   

Ibuprofen tabletkasining tarkibi:
Ibuprofen – 0,2 g
Mikrokristallik sellyuloza – 0,05 g
Kartoshka kraxmali – 0,0569 g
Kalsiy stearat – 0,0031 g
O‘rtacha og‘irligi – 0,31 g
Ishni bajarish tartibi
Ma’lumki, “Eruvchanlik” testini ishlab chiqishda kajavaning mo‘‘tadil aylanish tezligini aniqlash ahamiyatlidir. XI DF tomonidan tavsiya etilgan standart asbobda kajavaning aylanishlar soni 50, 100, 150 va 200 ay/daq (aylanish/daqiqa).
SHunga asosan biz kajavaning aylanishlar tezligi 50, 100, 150 va 200 ay/daq bo‘lganda ibuprofen tabletkasi tarkibidan ta’sir etuvchi moddani erituvchi muhitga ajralib chiqish tezligini o‘rgandik.
Ibuprofen tabletkasini eruvchanligini aniqlash
Buning uchun XI DF ning talabi bo‘yicha “aylanadigan kajava” asbobidan foydalanildi.
Asbobning kajavasiga bitta tabletka tortib solinib, 500 ml natriy ishqorining 0,1 mol/l li eritmasi solingan idishga tushirildi.
Kajava 45 daqiqa davomida daqiqasiga 50, 100, 150 va 200 marta aylanish tezligi bilan aylantirildi. Belgilangan vaqt o‘tgandan so‘ng eritma filtr qog‘ozi orqali filtrlandi. Filtratning boshlang‘ich 5 ml tashlab yuboriladi. Filtratdan 10 ml olib, hajmi 100 ml bo‘lgan o‘lchov kolbasiga solinadi va belgisigacha natriy ishqorining 0,1 mol/l li eritmasi bilan etkaziladi. Eritmaning optik zichligi spektrofotometrda, qalinligi 10 mm bo‘lgan kyuvetada, 264 nm to‘lqin uzunligida o‘lchanadi.
Bir vaqtning o‘zida ibuprofenni standart ishchi eritmasi ham tayyorlanib, uning ham optik zichligi xuddi shu sharoitda aniqlanadi.
Eslatma: Ibuprofen standart ishchi eritmasini tayyorlash.
0,1 g (aniq tortma) ibuprofen substansiyasi, hajmi 100 ml bo‘lgan o‘lchov kolbasiga miqdoran o‘tkazilib, natriy ishqorining 0,1 mol/l li eritmasida eritiladi va belgisigacha shu eritma bilan etkaziladi. Eritma filtrlanib, filtratdan 1 ml miqdorida namuna olinadi va hajmi 100 ml bo‘lgan o‘lchov kolbasiga o‘tkazilib, belgisigacha yuqoridagi eritma bilan etkaziladi. Eritmannig optik zichligi spektrofotometrda, qalinligi 10 mm bo‘lgan kyuvetada, 264 nm to‘lqin uzunligida o‘lchanadi.
Tabletka tarkibidagi ibuprofenni erituvchi muhitga erib o‘tgan miqdori quyidagi tenglama bo‘yicha xisoblandi va olingan natijalar 1-4-jadvallarda keltirildi. XI DF talabi bo‘yicha 45 daqiqada 75% dan kam bo‘lmagan asosiy ta’sir etuvchi modda erituvchi muxitga erib o‘tishi kerak.
D_o^. S ^. V₁^. V₂^.100
X = -----------------------
D_c^. Va ^. b ^.a
Bu erda,
D_o – tekshiriluvi eritmaning optik zichligi
D_c – standart eritmaning optik zichligi
S – 1 ml standart ishchi eritmasi tarkibidagi ibuprofen miqdori, g
V₁ – birinchi suyultirish miqdori, ml
V₂ – ikkinchi suyultirish miqdori
V_a – suyultirish uchun olingan namuna miqdori, ml
b – bitta tabletkaning og‘irligi, g.
a – bitta tabletka tarkibidagi ibuprofen miqdori, g.
Tabletka tarkibidagi ibuprofen eruvchanligini aniqlash
n a t i j a l a r i(daqiqasiga 50 marta aylanganda)1-jadval

Vaqt, daqiqa	Do	S	V1	V2	Va	Dc	b	a	Topilgan miqdor, %
5	0,366	0,00001	500	100	10	0,392	0,3112	0,2
10	0,368
20	0,372
30	0,384
40	0,391
45	0,398

Tabletka tarkibidagi ibuprofen eruvchanligini aniqlash n a t i j a l a r i
(daqiqasiga 100 marta aylanganda)2-jadval

Vaqt, daqiqa	Do	S	V1	V2	Va	Dc	b	a	Topilgan miqdor, %
5	0,378	0,00001	500	100	10	0,392	0,3112	0,2
10	0,388
20	0,396
30	0,398
40	0,408
45	0,410

Tabletka tarkibidagi ibuprofen eruvchanligini aniqlash
n a t i j a l a r I(daqiqasiga 150 marta aylanganda)3-jadval

Vaqt, daqiqa	Do	S	V1	V2	Va	Dc	b	a	Topilgan miqdor, %
5	0,388	0,00001	500	100	10	0,392	0,3112	0,2
10	0,392
20	0,396
30	0,398
40	0,412
45	0,418

Tabletka tarkibidagi ibuprofen eruvchanligini aniqlash
n a t i j a l a r i
(daqiqasiga 200 marta aylanganda)4-jadval

Vaqt, daqiqa	Do	S	V1	V2	Va	Dc	b	a	Topilgan miqdor, %
5	0,378	0,00001	500	100	10	0,392	0,3112	0,2
10	0,382
20	0,386
30	0,408
40	0,420
45	0,460