Yo’nalishga kirish

 
102 
 
 
 
Minerallarning  yaltiroqligi  –  minerallar  yaltiroqligining  xarakteri  va 
intensivligi  ularning  nurli  sindirish  va  uziga  yutish  ko’rsatkichlari  bilan 
belgilanadi.  Nurli  yutish  koeffitsenti  yuqori  bo’lgan  minerallar  metallik 
yaltiroqlikka ega bo’lib, ularning yupqa bo’laklari va shliflari xam shaffoflikka ega 
emas.  Minerallarning  yaltiroqligi  rangiga  bog’liq  bo’lmay  balki  ularning  nurli 
sindirish  ko’rsatkichi  bilan  aniqlanadi,  qanchalik  sindirish  ko’rsatkichi  yuqori 
bo’lsa  ular  yaltiroqligining  intensivligi  shuncha  yuqori  bo’ladi.  A.Betextin 
yaltiroqlikni  amaliy  yul  bilan  aniqlangan  9  –  bosqichga  bo’linadi.  Shuningdek 
yaltiroq sindirish ko’rsatkichi:  
1.   3-1,9 bo’lgan metallar (tuz, florid, silikatlar va boshqalar). 
2.   Olmosdek  yaltiroq  sindirish  ko’rsatkichi  1,9-2,6  bo’lgan  minerallar. 
(Tsirkon kassiterit, olmos va boshqalar). 
3.   Metalsimon  yaltirash  sindirish  ko’rsatkichi  2,6-3,0  gacha  bo’lgani 
minerallar (kinovar, gematit va boshqalar). 
4.   Metaldek  yaltirash  sindirish  kursatkichi  3dan  yukori  bulgan  minerallar 
(galinet, pirit, vismut). 
Shuningdek minerallarning yaltiroqligi minerallarning yuzasidan taralayotgan 
nur rangining xarakteriga xam bog’liq. 
5.   Yog’dek yaltirash (sof tug’ma oltingugurtlar, kvarts kristallari, nefelin). 
6.   Mumdek yaltiroq (kremniyning ayrim turlari, sfaliritning yashirin kristalli 
xillari). 
7.   Jilosiz yaltiroq (quruq kaulin, kurimsimon pirolyuzit). 
8.   Shafoqsimon yaltirash (muskovit, plastinkasimon gips). 
9.  Ipaksimon yaltirash (asbest). 
Minerallarning  rangi  –  minerallarning  rangi  eng  avvalo  rang  beruvchi 
xramofor  arashmalarga  bog’liq,  ya'ni  rang  beruchi  elementlarga;  titan  (ko’k,  qizil 
va  qoramtir  yashil);  vanadiy  (qizil,  qung’ir  qizil,  sariq);  marganets  (malla  rang, 
to’q  qizil,  qora);  xrom  (qizil,  och  yashil,  siyox  rang,  sariq,  qizg’ish  –  to’q  sariq); 

---

Konchilik sohasiga kirish