Yo’nalishga kirish

 
98 
 
 
 
III bob. METALL TARKIBLI MINERALLAR. 
 
 
 
 
 
Islom Karimov 
 
3.1-§. Minerallar, ularning hosil bo’lishi va xossalari.  
Minerallar  –  ximiyaviy  tarkibi  va  fizikaviy  xossalri  bilan  farqlanuvchi  tog’ 
jinslari  va  rudalarning  tarkibiy  qismini  tashkil  qiluvchi  bir  yoki  bir  necha 
ximiyaviy elementdan tashkil topgan tabiiy ximiyaviy birikma. Hozirgi vaqtda bir 
qancha  minerallar  sun'iy  usulda  olingan,  lekin  sun'iy  usulda  olingan  mineral 
maxsulotlarni tanlab bo’lmaydi, chunki ular uchramaydi va tabiiy xolda uchrashi 
mumkin xam emas. 
Minerallar  tabiatda  bir  jinsli,  kristalli  atom  tarkibli 
qattiq  jism.  Kristallilik  shuni  ko’rsatadiki,  mineral  aniq 
va  chegaralangan  doiradagi  tarkibga  ega.  Va  uning 
tarkibi kimyoviy formula korinishida namoyon buladi. 
1
 
Ko’pchilik  minerallar  qattiq  kristall  shaklida 
uchraydi.  Ayrim  xollarda  kalloid  qorishma,  izomorf 
aralashma  shuningdek  suyuq  va  gazsimon  shaklda 
uchraydi.  Yuqorida  aytib  o’tganimizdek  minerallar  bir–
biridan ximiyaviy tarkibi kristall strukturasi shuningdek fizikaviy tarkibi bilan farq 
qiladi.  Hozirgi  vakqda  tabiatda  2,5  ming  mineral  ko’rinishi  mavjud  va  taxminan 
shunchasi  o’rganilgan.  Tabiatdagi  minerallar  25%  silikatlar,  12%  oksid  va 
gidroksidlar,  13%  sulfidlar,  8%  fosfatlar,  arsenatlar  (vanadat)  va  32%  ini  boshqa 
ximiyaviy birikmalar tashkil etadi. Yer po’stining 92% silikat oksid va gidroksid  
minerallardan tuzilgan. 
                                                 
1
 http://www.mine-engineer.com/mining/mineral/mineralindx.htm 
Bilimga  chanqoq  iste’dodli  yoshlarni  topib 
ularni  Vatanga  fidoiy  insonlar  qilib  tarbiyalash 
muqaddas vazifadir. 

---

Konchilik sohasiga kirish