Yo’nalishga kirish

 
107 
 
 
 
Qalayning erish harorati 231°С, qaynash harorati 243 °С, solishtirma og‘irligi 7,3. 
Qalayning  klarki  0,0025.  Qalayning  dunyo  bo‘yicha  tabiiy  zaxirasi  2005  yil 
ma’lumoti bo‘yicha 11 mln t Bir yilda dunyo bo‘yicha 261,9 ming t qalay ma’dani 
qazib  olinadi.  Shundan  116,2  ming  t  Xitoy  ishlab  chiqaradi.    Qalay  20  ga  yaqin 
mineral 
tarkibiga 
kiradi. 
Ularning 
asosiylari- 
kassiterit, stanin (11-rasm). Qalayning asosiy konlari quyidagilarga  
mansubdir:  
1. 
Pegmatit konlar - Zairda (Manono-Kitotolo).  
2. 
Gidrotermal  konlar-  Rossiyada  (Onon,  Xrustal  konlari),  O‘zbekistonda 
(Qarnob, Lapas konlari).  
3. 
Vulkanogen  gidrotermal  konlar  -  Rossiyada  (Smirnov,  Xapcherang). 
Boliviya, Meksika, Yaponiya, Xitoydagi konlar.  
4. 
Greyzen konlari - Rossiyada (Chapayev koni), Qirg‘izistonda (Aqtas koni).  
5. 
Skarn konlari - Markaziy Osiyodagi Mayxura va Rossiyadagi Smirnov koni.  
6. 
Sochma konlar - bunday konlarining 70 foizi chet ellarda; 30 foizi  Rossiyada.  
Rossiyada    Pirkakat,    Deputat,    Malayziyada    Perak.  Perak  koni  eng  ulkan 
konlardan hisoblanadi.