Yo’nalishga kirish

paliogen
va 
neogenga
bo’linadi. Bu 
geologik davrlardan keyin to’rtlamchi davr boshlanib, bu davr yer tarixidagi eng 
qisqa vaqt bo’lib, u davr hammasi bo’lib 2 mln. yil davom etgan. Uchlamchi va 
to’rtlamchi davrlarni 
Kaynazoy
erasi ham deb aytiladi (A.E.) 

---

Geologik to’rtlamchi davrdagi organik dunyodagi eng katta voqelik – bu 
tabiatda birinchi odamning paydo bo’lishidir. U tabiatning xo’jayini. 
Odamni paydo bo’lishi to’g’risida turli xil farazlar( bunday deyilishiga fikrlar 
ishonchli isbotlarsizligidir) ko’p. Lekin tarixiy manbalarda Odam Otoning 
yaratilishiga qarshi, uni butunlay inkor etadigan fikrlar kam. Manbalarda 
yozilishicha parvardigor o’ziga o’xshash Odam Otoni yaratadi, uning bo’yi turli xil 
manbalarga ko’ra 37-45 metr. Odam Oto yolg’izligi sezilgandan so’ng, uni uzoq 
vaqt uxlatib chap biqin qavurg’asini oladi, unga farishtalar guvohligida ayol surati 
kiritiladi, ruh jon ato qiladi, Shu tariqa inson zotini onasi Momo Havoni yaratadi. 
Ularni o’z aql idroki bilan yaqinlashtiradi. Ularga shayton aralashuvi sababli
jannatdan haydaladi va tabiatda yashaydi. Uni Makka yaqinidagi Qubays tog’ining 
g’origa dafn etilganligi aytiladi. 
Miloddan avvalgi 4000 yillardan oldin bo’lib o’tgan Buyuk Тo’fon Odam 
Otoning 16-avlodi bo’lgan Nuh(Noy) alayhissalomning o’g’illari- Som, Хom va 
Yofasdan Yer yuzi aholisi paydo bo’lganligi yoziladi. 
Тaniqli tarixshunos Bo’riboy Axmedovning «Тo’rt ulus tarixi» kitobida 
keltirilishicha Odam Otoning avlodlari har biri o’rtacha 1000 yil atrofida yashagan. 
Shuni hisobga olganda yer yuzi aholisi miloddan avval 20 ming va undan oldin 
paydo bo’lganligini taxmin qilish mumkin bo’ladi. 
Ayrim tarixiy ma’lumotlarni keltiramiz (Q.Rajabov): 
3 mln. yil avval-
insoniyat tarixida paleolit davri boshlandi.